Η Andrea Applebee όταν ξεκίνησε να διδάσκει κριτική γραφή της λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια το 2012, κατοικούσε ήδη μέσα στις προχωρημένες επιπλοκές της όρασής της. Τότε, γνώρισε τον γνωστό αμερικανό ποιητή John Ashbery, ο οποίος την επηρέασε ακόμα και στην μελλοντική της απόφαση να μετοικήσει στην Ελλάδα. Μέντορας και συνομιλητής της, πέρασαν χρόνο συζητώντας πάνω στον ογκόλιθο της μεταφραστικής του έκδοσης «Collected French Translations», η οποία συμπεριλαμβάνει μεταφράσεις 171 ποιημάτων 24 Γάλλων ποιητών όπως ο Ch. Baudelaire, S. Mallarmé, A. Rimbaud, M. Jacob, P. Reverdy, P. Éluard, αλλά και του, ακόμα τότε εν ζωή, Yves Bonnefoy. Έργο ζωής του Ashbery, συνέντευξη ζωής για την Andrea, η οποία την παρουσίασε στη συνέχεια υπό τη μορφή κριτικής με τον τίτλο «The Erotics of Choice». Αυτός, ο μεγάλος Ashbery, περιγράφει με τη σειρά του την Andrea Applebee ως μια ευφυή και περιφλεγή ποιήτρια, τονίζοντας με ζέση την περιεκτική λιτότητα της γραφής της.

Εμπνεόμενη από το βιβλίο «Η προέλευση του έργου» του Χάιντεγκερ, η Applebee ονόμασε την ποιητική της συλλογή «Aletheia». «Να ακουμπήσω μαλακά την επιφάνεια του μάγουλού σου / σα να ‘ναι νερό // χρόνος, καλή τύχη, κακή. Τι σημασία έχει / για εμάς, μέσα στο όψιμο φως-».
Και αυτομάτως, μετατοπίζομαι στο θεμελιώδες και ουσιαστικό κατά Χάιντεγκερ ερώτημα:
Με ποιόν τρόπο η τέχνη βοηθά τον άνθρωπο να πετύχει την αυθεντικότητα της ύπαρξής του;
Με ποιόν τρόπο η ποίηση βοηθά το ημίφως της όρασης της Applebee να πετύχει την επιβίωση της στον κόσμο της αλήθειας;
Η προσπάθεια να δρα κανείς ελεύθερος, αυτοδύναμα και αυτοδίκαια, με έναν τρόπο που η ζωή σπάνια επιτρέπει, ή ίσως και ποτέ, μεταμορφώνει την ποίηση σε πνευματικό της οδηγό, κατευθύνοντάς την από τον κυνισμό και τον μηδενισμό στην αλήθεια.  Μακρυά από τη φυλακή που της ορίζει η γνώση της απώλειας ή ακόμα και η κακοποίηση της από παρελθοντικές ανθρώπινες σχέσεις. Η γραφή φωτίζει εσωτερικά τη θολότητα με την οποία αντικρίζει τον έξω κόσμο.
Θέματα με τα οποία η ποιήτρια έρχεται αντιμέτωπη καθημερινά μέσα σε άγνωστα δωμάτια, στους δρόμους, θέματα ασήμαντα με την επιπολαιότητα της καθημερινής ματιάς, αξιοποιούνται από την ποίησή της ώστε να εδραιώσουν την ύπαρξη της στην αυθεντικότητα της ικανότητας. Η Χάιντεγκερική φύση της αλήθειας αναδύεται μέσα από την ανάγκη για λήθη. Λήθη μίας εξ’ ορισμού φυλακής. Βλέπω καθαρά πως δε βλέπω καθαρά κι εκεί βρίσκεται η αλήθεια της ύπαρξής μου, μοιάζει να διαπραγματεύεται σε κάθε ποίημά της. Η ικανότητα και η ανημπόρια, η θέαση και το σκοτάδι, η μοναξιά και τα βουητά της ζωής, εκ των πραγμάτων αντιλαλούν στιγμές σύγκρουσης με το πεπρωμένο. Ενσωματώνει αποφθέγματα του «Σκοτεινού» Ηράκλειτου στους τίτλους των ποιημάτων της, αγκαλιάζοντας έτσι τις επιρροές του Χάιντεγκερ, κι αφήνεται στον κόσμο των συγκρούσεων μεταξύ των αντιθέτων. Τίποτα δεν υπάρχει χωρίς το άλλο μα τίποτα δεν είναι το αποκλειστικό στήριγμα του άλλου.

Οι συμπληρωματικές προσωπικότητες που έχουν επηρεάσει την Andrea Applebee, όπως ο Kafka οι ταινίες του Chris Marker, η ποίηση της Ζωής Καρέλλη, δεν ξαφνιάζουν παρά καθησυχάζουν σαν καταφύγια και αποκούμπια.

 

ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ

 

Πρόθυμος κι απρόθυμος

Ιδιαίτερη προσπάθεια
βαραίνει τα ασήμαντα.

Ο ήχος πηχτός σαν μούσκλι ξαπλώνει πάνω στο νερό. Όταν τον κοιτάζω επίμονα
νοιώθω άνετα, σαν να κατανοώ.

Καμία απόφαση δεν καταφθάνει με το σούρουπο.
Η νύχτα παρατά τα βρεφικά της δόντια και κυλά μακρυά.

Το φεγγάρι δεν ξέρει τι πράττει
αλλά το πράττει.

 

Προς το βοσκοτόπι

Μερικές ημέρες με βρίσκουν σε απόγνωση
λες κι άφησα το σπίτι μου πριν μια εβδομάδα και κάτι τρομαχτικό με ζυγώνει:
ο κόσμος θα εκβραστεί, κι εγώ παρατημένη θα βρεθώ σε έναν γκρεμό.

Άλλες ημέρες με βρίσκουν με προσποιητή αδιαφορία, μιας χαρτοπαίκτριας ή
μιας απορροφημένης ηθοποιού. Όλα θα καταλήξουν, όπως λένε,
σ’ ένα σωρό τίποτα.

Έτσι ρουφώ την ανθοφορία της ώρας και κάθομαι κάποιες φορές μόνη στο εξώσκαλο.
Ο κόσμος απαρνιέται την μεταμόρφωση
που ζητά η καρδιά.

Κι έτσι συνεχίζεται το ταξίδι… Τ’ άστρα περιστρέφονται
σε σταθερή τροχιά.

Ένα μακρύ τραγούδι ακολουθεί.

 

Αγάπη κι εργασία

Τα χέρια μου εργάζονται συνεχώς πάνω στο πρόβλημα, κι έπειτα, όπως
οι λάμπες των δρόμων ανάβουν απότομα, αυτό ξάφνου εξαφανίζεται στον αέρα.

Πίσω πάλι στα νήματα του παρελθόντος, στα όνειρα
που αναμένουν τη ζωή.

Μόλις το σφυρί χτυπήσει
το χάος αρχινά.

Να ανασαίνεις μαλακά πάνω στο γυαλί
πριν το σπάσεις.

 

Νυχτοπερπατητές

Καμία γιατρειά, μόνο πόνος και γνώση
δίχως καν την ανάγκη για πράξεις

πέραν από το φως μέσα σε ένα ζευγάρι μάτια.
Το σώμα πονά στην κίνηση.

Ο χρόνος ανάβει και σβήνει, σαν στρόφιγγα.
Καμία τυπική παρέμβαση.

Το κεφάλι ολόκληρο κοπανιέται απ’ τη μνήμη που φτάνει ως τα πόδια.
Κι η ησυχία βυθίζεται μέσα στα αντικείμενα του δωματίου.

Άσε στην άκρη το μαχαίρι. Παρατημένη
με ευμετάβλητη υπομονή

η ακινησία του Ιούνη, διάτρητα ανακουφίζει.
Το σώμα καίγεται στα θηκάρια της ζωής-

χαμένο, ακόμα και στον ύπνο, όταν το χέρι απλώνει
ν’ αγγίξει τον τοίχο.

 

Επέλεξε ένα από τα υπόλοιπα

Αργότερα, ακουμπάμε πίσω
εξουθενωμένοι σαν κλέφτες.

Η ωμή ουσία του χρόνου
αναμετριέται με τον εαυτό της μέσα στο σκοτάδι.

Δεν επιδέχονται επιδιορθώσεις τα αρχεία. Βγάλε τα συμπεράσματά σου.

 

Βραβείο

Ποιος το γνώριζε ότι θα ήταν έτσι: μερικές χρυσόστιφες στιγμές
κλεμμένες από τη ζυγαριά της τύχης.

Παύσεις, ατέλειες.
Όλη η απώλεια. Η απώλεια.

Εκρέει από μέσα μας σαν νερό, σαν αίμα-
σίδερο, θειάφι, σκουριά.

Επίμονα ζορίζουμε τις φλύαρες στιγμές της νύχτας.
Γάμησε πια τους άρχοντες και τους σωτήρες.

 

Αθέατη αρμονία

Παλιά αγαπημένα οικεία αστέρια, ποτέ ξανά η όψη τους δε θα φανεί-
πλοία, αγώνες δρόμου. Βέρτιγκο. Βεβαιότητα. Ψάρι.

Αυξητικά απόδημη χλωρίδα-
κατάφορτη κι εκκεντρική,
εγκλωβισμένη και τρεμάμενη

υπάρχουν ημέρες που η γυναίκα δεν αισθάνεται
ανάγκη να γεννήσει κι άλλη ζωή.

 


Η ποιητική συλλογή της Άντρεα κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Black Square και μπορείτε να την προμηθευτείτε από εδώ

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ
Γεννήθηκα στην Αθήνα. Σπούδασα Φωτογραφία και Επικοινωνία σε Ευρώπη και Αμερική. Ίσως με γνωρίζετε από την ατομική μου έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη με θέμα “Τα Προσφυγικά της Λ. Αλεξάνδρας”. Έχω εργαστεί ως φωτογράφος πλατό επί 20 συναπτά έτη δίπλα σε γνωστούς σκηνοθέτες.