Από το 1967 ξεκινά η αλληλογραφία του αυτοεξόριστου Νικόλαου Κάλας με τον πολιτικό εξόριστο Μιχάλη Ράπτη – Pablo. Τα βέλη της κριτικής τους σημαδεύουν την τέχνη και την πολιτική του καιρού τους, με έντονη τη διάθεση για θεωρητική ανάλυση, ιδίως από τη μεριά του Κάλας. Παρά την περιπλάνησή τους όμως στον κόσμο, το κέντρο αναφοράς τους παραμένει η Αθήνα. Οι πολιτικές εξελίξεις στην ελληνική πρωτεύουσα, η κίνηση των ιδεών, οι τέχνες και τα γράμματα απασχολούν πολύ τους δύο διανοητές, που συχνά επιδιώκουν τη δημοσίευση κειμένων τους σε αθηναϊκές εφημερίδες.

Στις επιστολές που ανταλλάσσουν λίγο πριν και λίγο μετά την Πρωτοχρονιά του 1978, αναφέρονται σε ένα περιστατικό λογοκρισίας: ο Λ. Καραπαναγιώτης, διευθυντής του Βήματος, αρνείται να δημοσιεύσει άρθρα του Κάλας, με το πρόσχημα πως αυτός σχεδιάζει τη συνεργασία του με την Καθημερινή. Ο Κάλας σχολιάζει σκωπτικά αυτή τη συμπεριφορά απέναντί του, διερωτώμενος πώς είναι δυνατό η εφημερίδα των (δήθεν) φιλελεύθερων και δημοκρατικών διανοουμένων να μην επικροτεί την κριτική που ο ίδιος ασκεί στις σταλινικές μεθόδους του Aragon και του Ρίτσου.

 

 

 

30.12.77

Αγαπητέ μου Νίκο,

Πήρα τα γράμματά σου και σ` ευχαριστώ πάρα πολύ.
Δεν ξέρω τι μ` έπιασε κι έκανα λάθος στη διεύθυνση.
Επαφέθηκα στη μνήμη μου, που φαίνεται αρχίζει και κουράζεται. Ας πούμε έτσι.
Είδα τον Καραπαναγιώτη και του μίλησα για τα άρθρα σου. Φάνηκε très embarrassé*. Κάποιοι επενέβηκαν για να τα σταματήσουν. Σαν δικαιολογία βρήκε να πει ότι «έμαθε» πως άρχισες διαπραγματεύσεις με την Καθημερινή για να γράφεις εκεί. Είναι αλήθεια; Δεν τα είχε πρόχειρα για να μου τα δώσει. Νομίζω ότι πρέπει να του γράψεις, ό,τι θεωρείς σκόπιμο, και να του ζητάς εσύ, ενδεχομένως, να σου στείλει τα δύο άρθρα. Με μεγάλη ευχαρίστηση θα δημοσιεύσουμε ό,τι μας στέλνεις στο περιοδικό.
Θα` μαι εδώ ως τα τέλη Γενάρη, μετά τον Φλεβάρη στην Αθήνα.
Η Έλλη κι εγώ σας χαιρετούμε και τους δύο φιλικότατα και σας ευχόμαστε Καλή Χρονιά!

Μιχάλης

ΥΓ. Ο Α. Schwartz εξέδωσε Breton – Trotsky. Θέλεις να σ` το στείλω;

* πολύ ενοχλημένος

 

 

16.1.78
Νέα Υόρκη

Αγαπητέ μου Μιχάλη,

Με συγκινεί πραγματικά το ενδιαφέρον σου για τα γραπτά μου. Φαίνεται ότι ο κ. Καραπαναγιώτης έχει υπ` όψη του το ότι ο Αργυρίου έγραψε 2 άρθρα για μένα* στην Καθημερινή τέλη Οκτωβρίου ή αρχές Νοεμβρίου. Προ των εορτών ζήτησα απ` τον κ. Καρύδη, διευθυντή του ΙΚΑΡΟΥ, να μάθει γιατί το Βήμα δεν με δημοσίεψε, και στην απάντησή του μου συνέστησε να το ξεχάσω προσθέτοντας ότι θα ήθελε να του στείλω αντίγραφα για να τα δώσει στην Καθημερινή. Του απάντησα καταφατικώς προ ένδεκα ημερών ακριβώς. Δεν ξέρω εάν η εφημερίδα της Ε. Βλάχου θα με φιλοξενήσει αλλά δεν φταίω εγώ εάν η εφημερίδα των φιλελεύθερων και δημοκρατικών διανοουμένων δεν με θέλει επειδή κάμνω κριτική των σταλινικών μεθόδων του Aragon και του Ρίτσου να προπαγανδίζουν στην ποίηση. Αλλά πάλι σ` ευχαριστώ πολύ για όλες τις ενέργειές σου.

Τι γίνεται όμως το Sous le Drapeau; Δεν θα βγει Γαλλικά άλλο τεύχος; – Πολύ θα με υποχρεώσεις αν μου στείλεις το βιβλίο για Breton – Trotsky – κι αν χρειάζεσαι τίποτα από εδώ, γράψε μου, σας χαιρετούμε, μαζί με τη Λόλια, κι ελπίζω κάπου να συναντηθούμε εφέτος.
Εγκαρδιότατα με χαρά κι επαναστατικά το 1978!

Νίκος Κ

* Πρόκειται για το άρθρο «Η επιστροφή του Οδυσσέα» του Αλέξ. Αργυρίου που δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή στις 27 Οκτωβρίου με τη συνέχεια στις 3 Νοεμβρίου 1977.

 

«Μια πολιτική αλληλογραφία, Νικόλας Κάλας – Μιχάλης Ράπτης (1967 – 1984)», εκδ. Άγρα (σελ. 122-124)

.
..

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ
Πλατφόρμα μάχης για την επανοικειοποίηση του ρεμβασμού.