Σχεδόν όλες οι ερμηνείες που διαβάζω για το καταστροφικό γεγονός στην Παναγία των Παρισίων, ενώ μου μοιάζουν ορθότατες, νιώθω πως κάτι υπάρχει που εν τέλει μας διαφεύγει. Ενώ κοιτούμε την εικόνα και νιώθουμε με όλους τους δυνατούς τρόπους μιαν απέραντη θλίψη για το μνημείο που καίγεται, την ίδια στιγμή παλεύουμε να αποβάλλουμε το δέος που μας κυριεύει αντικρίζοντας την θεοκόκκινη γλώσσα. Αρνούμαστε να παραδεχτούμε την ιστορική ροή του συμπαντικού ενστίκτου. Ίσως το κλειδί εδώ να βρίσκεται στη διάκριση του θαυμασμού από το δέος. Ενώ ο θαυμασμός μας προς το αρχιτεκτονικό μνημείο, -περισσότερο κοινοτικά παρά ατομικά-, είναι απέραντος και μας εξωθεί σε ένα φούντωμα της συμβολικής μας σκέψης (Ουγκώ, Μπένγιαμιν, Σούμπερτ, κ.λπ.) την ίδια στιγμή βάζουμε κόφτη ως προς το συναίσθημα του υπεριστορικού δέους που μας προκαλεί η ανεξήγητη πύρινη φλόγα (αυτοκαθορισμός της φαντασίας). Άλλωστε θα συμφωνήσεις και εσύ πως η αυτομόληση του ανθρώπινου πολιτισμού από την φυσική του εστία έχει στρεβλώσει την έννοια του εαυτού -αν δεν την έχει γεννήσει κιόλας. Τα φυσικά στοιχεία που τον ορθοπόδησαν έχουν αναχθεί σε εχθρό. Στην εικόνα της πυρκαγιάς που κοιτούμε, βιώνουμε συναισθήματα εσωτερικής ήττας του πολιτισμού μας στον διαχρονικό πόλεμο με τα στοιχεία της φύσης. Κι όμως, σπινθήρες μνήμης από την παγανιστική εποχή φαίνεται πως κουβαλάμε ακόμη, έτσι όπως ένα αρχαίο μάρμαρο έχει αποθηκεύσει στα νερά του τον επαναληπτικό ήχο από το καλέμι του γλύπτη. Και γιατί όχι, αν μιλήσουμε με καμπανίσια ειλικρίνεια, μπορεί και η φωτιά να λογιστεί ως ένα φυσικό μνημείο μας, απολύτως μοναδικό και θαυματουργό, όπως ήταν κάποτε και λατρευόταν και σήμαινε και αποκάλυπτε. Και φτάνουμε λοιπόν σ’ αυτό: η απομάγευσή της, η κουασιμοδοποίησή της, η ενεργειακή της κλωνοποίηση μέσω της τεχνολογίας, μοιάζει να έχει επιφέρει ένα ολέθριο σχεσιακό πλήγμα. Αγνοούμε πια τον ιδιαίτερο τρόπο συμπεριφορά της. Τις κινήσεις της. Την αρχιτεκτονική της. Το πνεύμα της. Κι όσο μεγιστοποιείται η άγνοιά μας τόσο αυτή θα γίνεται πιο επικίνδυνη και συνεχώς θα αναπαράγονται πύρινες εικόνες που σοκάρουν. Γιατί αν και το προμηθεϊκό πλάσμα μοιάζει με θηρίο εξημερωμένο σε ένα ατσάλινο κλουβί, η σύγχρονη ιστορία διδάσκει πως η φωτιά έχει γίνει πιο ανεξέλεγκτη, πιο απρόβλεπτη από ποτέ. Σχεδόν δεν βγάζει νόημα. Ή μήπως βγάζει περισσότερο από ό,τι απαιτείται;
(Τι λες και σύ, Ιλδεγάρδη του Μπίνγκεν;)
