Εντόπισα μια site specific περφόρμανς του εικαστικού Θοδωρή Τράμπα που πραγματοποιήθηκε το 2016 στην Κόκκινη Λίμνη της Κύπρου, στον τόπο δηλαδή που έγινε πρόσφατα γνωστός από τις δολοφονίες του 35χρονου δολοφόνου με το ψευδώνυμο «Ορέστης». Δεν ξέρω αν τα συναισθήματα που θα μου γεννούσε αν την παρακολουθούσα πριν από τα γεγονότα θα ήταν ίδια. Πάντως τώρα που την είδα, έστω και πετσοκομμένη από την οθόνη μου, μου φάνηκε τρομακτικά εύστοχη, ως και προγνωστική θα έλεγα. Κυρίως δεν με ενέπνευσε αλλά με παρακίνησε να αντιληφθώ την τοποθεσία όχι ως μια λίμνη που κάποιος μανιακός πέταξε βαλίτσες με γυναίκες στον πάτο, αλλά ως έναν χώρο εγκληματοποιημένο πολύ πριν ο «Ορέστης» ρίξει μέσα τα θύματά του.
Γιατί, πράγματι, η βιβλικότητά της είναι ανατριχιαστική. Η αλληγορία του τοπίου με εξαναγκάζει να προσεγγίσω τα απάνθρωπα εγκλήματα με έναν τρόπο πιο ολιστικό. Το μόνο που θέλω να εκφράσω είναι πως οφείλουμε να παραδεχτούμε πως ο συγκεκριμένος τόπος είναι ήδη τραυματισμένος από τον άνθρωπο. Η γεωγραφία είναι πληγωμένη και μάλιστα χωρίς να έχει την δυνατότητα επούλωσης. Ο ακρωτηριασμός είναι παντοτινός και μη αναστρέψιμος.
Για πρώτη φορά στην ιστορία της γης εξαφανίζονται με τρόπο αυτοκαταστροφικό ολόκληρα βουνά, νησιά, ισοπεδώνονται εδάφη. Η καταστροφή έχει γίνει αποδεκτή ως μία αναγκαιότητα σε βαθμό που δεν γίνεται αντιληπτή πια ως τέτοια. Υπάρχει μια ανεκτικότητα σε οποιονδήποτε θάνατο που δεν αφορά το είδος μας και λογίζεται σαν παράπλευρη και σιωπηρή απώλεια για χάρη της λεγόμενης ανάπτυξης. Εξ ου και το συναίσθημα της συμπόνιας μας περιορίζεται στο ανθρώπινο είδος, άντε και στα δυο τρία κατοικίδιά του. Αυτή η αλαζονεία του πολιτισμού καταλήγει σε μια ομερτά μεταξύ μας, όχι απαραίτητα συνειδητή, γιατί στην πλειοψηφία της είναι συνώνυμη του συναισθηματικού αναλφαβητισμού. Είναι αδύνατον να γίνει λόγος από την κοινή γνώμη για το έγκλημα που προϋπήρχε της δράσης του «Ορέστη» στο ίδιο σημείο. Η ίδια η μόρφωση, ταυτισμένη με την γλώσσα του εμπορίου, προπαγανδίζει αυτόν τον μηδενιστικό και εθελότυφλο ναρκισσισμό. Η ονομασία λίμνη για παράδειγμα θέλει να κρύψει το γεγονός πως λίμνη δεν υπήρχε ποτέ, αλλά δημιουργήθηκε τα τελευταία χρόνια από τα νερά της βροχής που έπεφταν σε έναν τοξικό τόπο, σε έναν κρατήρα δημιουργημένο από την ανθρώπινη απληστία. Θέλει επίσης να κρύψει πως το μεταλλείο της Κοκκινοπεζούλας που λειτούργησε το 1953, όπως διαβάζω, είναι υπεύθυνο για δεκάδες θανάτους μεταλλωρύχων που δούλευαν υπογείως ως σκουριασμένα πειραματόζωα του ελληνικού καπιταλισμού.
Ο Περικλής Γιαννόπουλος, αν και κατατρεγμένος από το εσωτερικό άγχος να γεννήσει μια υπέρογκη ελληνικότητα, κατάφερε ωστόσο να μιλήσει κάμποσες αλήθειες. Έγραφε, λοιπόν, στις αρχές του 20ου αιώνα πως «Κάθε Γῆ πλάττει τὸν ἄνθρωπον κατ᾿ εἰκόνα καὶ ὁμοίωσιν Ἑαυτῆς. Θέλει τὸν ἄνθρωπόν της, ὅπως τὸ φυτόν της καὶ τὸ ζῷον της, ἐκδηλωτήν της». Αν βασιστούμε σε τούτη την φυσιολογία, τότε συμπεραίνουμε πως ο «Ορέστης» σκότωνε (και) για να «εκδηλώσει» τον ακρωτηριασμό της φύσης (του). Η τοποθεσία της τοξικής «ταφής» ως επιλογή φανερώνει την τοξικότητα της προσωπικότητάς του. Ο ψυχισμός του είναι η ακραία έκφανση της πειθαρχίας στον παραλογισμό μιας θεσμοθετημένης βίας. Ο «Ορέστης» επιτέλεσε το χρέος της βαρβαρότητας για την οποία κανείς δεν είναι άμοιρος των ευθυνών του. Ας μην αντιμετωπίζεται, λοιπόν, ως ένας εξωγήινος. Ο στυγνός δολοφόνος Νίκος Μεταξάς είναι ο άσωτος γιος του καπιταλιστικού μηχανισμού.
Όλα αυτά δεν σημαίνουν πως έχω κάποια πρόθεση να εξισώσω τους θανάτους του serial killer με τα εγκλήματα γης. Δεν βρίσκονται καν στο ίδιο επίπεδο μιας οποιασδήποτε κριτικής. Είναι όμως συμπληρωματικά μεταξύ τους. Διότι όσο η βαρβαρότητα δεν αντικρίζεται σε όλα της τα ανίερα επίπεδα, τόσο οι παρανοϊκοί Νάρκισσοι θα σκύβουν πάνω από αιμάτινες λίμνες να κοιτάζουν το καθρέφτισμα της κοινωνίας που το παίζει σοκαρισμένη ξανά και ξανά και ξανά.
Μελλοντική προϋπόθεση για την απαλλαγή από το πνευματικό ψύχος: η τέχνη ως το νέο πολίτευμα.
.
