1ος Μύθος: Η μεταλλευτική δραστηριότητα ασκείται στην περιοχή από την αρχαιότητα, επομένως μπορεί να συνεχιστεί. Είναι αλήθεια ότι ένα μέρος αυτής της περιοχής έχει μακραίωνα ιστορία ως μεταλλευτική ζώνη. Αλλά ο βαθμός και οι μέθοδοι εκμετάλλευσης που εφαρμόζονταν σε παλαιότερες χρονικές περιόδους διαφέρουν ριζικά από τις σημερινές καθότι μεταξύ του χθες και του αύριο υπάρχει μια τεράστια διαφορά τεχνολογικής κλίμακας. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η ποσότητα που εξορυσσόταν στο παρελθόν κατά τη διάρκεια ενός χρόνου τώρα σχεδιάζεται και είναι τεχνικά δυνατό, να εξορύσσεται σε ένα 24ωρο. Επιπλέον, δεν εφαρμόσθηκε ποτέ στην περιοχή επιφανειακή εξόρυξη ούτε χρειάστηκε να αποστραγγιστεί μια ολόκληρη περιοχή που σήμερα τροφοδοτεί με νερό περίπου τη μισή Χαλκιδική.
2ος Μύθος: Τέτοιου είδους δραστηριότητες ασκούνται σε άλλες χώρες, γιατί όχι και εδώ; Όσοι αναφέρουν τέτοια παραδείγματα αποκρύπτουν σε τι είδους περιοχές υπάρχουν τέτοια έργα και πόσο απέχουν αυτά από κατοικημένες περιοχές. Για παράδειγμα στον Καναδά ή στις Σκανδιναβικές Χώρες τέτοιες δραστηριότητες αναπτύσσονται σε σημεία που απέχουν εκατοντάδες χιλιόμετρα από κατοικημένες περιοχές. Λόγω των συχνών ατυχημάτων και τις αντιδράσεις των πολιτών για τις οικολογικές καταστροφές που προκλήθηκαν, οι χώρες αυτές θέσπισαν πολύ αυστηρότερους όρους ή απαγόρευσαν τη λειτουργία τέτοιων μονάδων. Αντίθετα, στην περίπτωση της Β. Α. Χαλκιδικής υπάρχουν οικισμοί (Μ. Παναγία, Παλαιοχώρι, Νεοχώρι) σε απόσταση 3-5 χιλιομέτρων από τις Σκουριές ενώ περίπου οι μισοί οικισμοί του Δήμου Αριστοτέλη απέχουν λιγότερο από 10 χιλιόμετρα από το επιφανειακό όρυγμα. Μην ξεχνάμε πως οι κύριες μεταλλευτικές εργασίες της Eldorado λαμβάνουν χώρα σε κράτη των οποία η σχέση με το δημοκρατικό δίκαιο είναι διαχρονικά ιδιαιτέρως θολή (Κίνα, Τουρκία, Βραζιλία).
3ος Μύθος: Έχουμε χρυσό, γιατί να μην τον εκμεταλλευτούμε; Ο τίτλος της εταιρείας «Ελληνικός Χρυσός» είναι παραπλανητικός καθώς το 95 % των μετοχών ανήκει στην πολυεθνική εταιρεία «ELDORADO GOLD» επομένως ο πιθανολογούμενος χρυσός δεν θα είναι ελληνικός.
4ος μύθος: Υπέρογκα τα έσοδα του δημοσίου. Η Eldorado Gold δεν παράγει χρυσό στην Χαλκιδική. Aυτό που παράγεται είναι συμπύκνωμα χρυσοφόρου αρσενοπυρίτη. Το συμπύκνωμα αυτό εξάγεται μέσω του λιμανιού της Θεσσαλονίκης χωρίς να δηλώνονται ο χρυσός και ο άργυρος που περιέχει, ως προϊόν ευτελούς αξίας που υποτίθεται ότι προορίζεται για την παραγωγή διοξειδίου του θείου και θειϊκού οξέος. Στην πραγματικότητα το συμπύκνωμα αποστέλλεται σε μεταλλουργίες του εξωτερικού και εκεί ανακτώνται τα πολύτιμα μέταλλα, μακριά από την Ελλάδα και τις ελληνικές φορολογικές αρχές. Η Eldorado Gold φυγαδεύει στο εξωτερικό πολλές δεκάδες εκατομμύρια ευρώ αφορολόγητα, με την έγκριση της κυβέρνησης. Η Ελλάδα θα είχε έσοδα από φόρους αν υπήρχε μονάδα μεταλλουργίας, δηλαδή παραγωγή καθαρών μετάλλων μέσα στη χώρα. Και κάπως έτσι φτάνουμε στο μύθο Νο 5.
5ος Μύθος: Η Eldorado Gold ισχυρίζεται ότι το αρμόδιο υπουργείο δεν εκδίδει άδειες ρουτίνας. Πρόκειται όντως για «άδειες ρουτίνας» ή η καναδική πολυεθνική φοβάται ότι κατά τη διαδικασία της διαιτησίας θα αποκαλυφθεί πλήρως το σαθρό πλαίσιο πάνω στο οποίο στηρίχθηκε η δήθεν μεγαλύτερη επένδυση των τελευταίων ετών στην δοκιμαζόμενη Ελλάδα;
Ασφαλώς και δεν πρόκειται για άδειες ρουτίνας. Γιατί το πρόβλημα είναι η ίδια η «καρδιά» της επένδυσης, δηλαδή, η μέθοδος μεταλλουργίας που επελέγη και για την οποία αδειοδοτήθηκε η εταιρεία. Συγκεκριμένα, η εταιρεία είναι υποχρεωμένη να κατασκευάσει μονάδες μεταλλουργίας χρησιμοποιώντας τη μέθοδο ακαριαίας τήξης, δηλαδή flash smelting, έτσι ώστε να υπάρχει η δυνατότητα εγχώριας παραγωγής χρυσού και απόδοσης των κερδών στο Δημόσιο. Όμως η υπόσχεση αυτή στηρίχτηκε σε στοιχεία παραπλανητικά, οι όροι παραβιάστηκαν και η κατασκευή των συγκεκριμένων μονάδων κρίνεται ως εξαιρετικά αμφίβολη. Κι ακριβώς εδώ έγκειται η μεγάλη απάτη της εταιρείας αλλά και η κύρια αιτία του κυβερνητικού αιτήματος περί διαιτησίας.
6ος Μύθος: Μακροχρόνια χρησιμότητα της επένδυσης. Τίποτε από ό,τι θα κατασκευαστεί δε θα είναι χρήσιμο ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί μετά το πέρας της μεταλλευτικής δραστηριότητας για άλλες οικονομικές δραστηριότητες. Απεναντίας, εκείνο που θα μείνει μετά από 20 ή 30 χρόνια θα είναι οι τεράστιες ποσότητες τοξικών αποβλήτων, το κατεστραμμένο δάσος και τα λιγοστά και ρυπασμένα νερά.
7ος Μύθος: Θέσεις εργασίας. Αναφέρεται συχνά ότι οι θέσεις εργασίας θα είναι περισσότερες από 5.000. Αλλά ακόμη και στον επίσημο ιστότοπο της εταιρείας οι εργαζόμενοι στα ελληνικά εργοτάξια μετά βίας πλησιάζουν τους 1.800. Το σημαντικότερο όμως είναι πως δεν αναφέρεται από τους υποστηρικτές της επέκτασης της πόσες θέσεις εργασίες θα χαθούν οριστικά από άλλες δραστηριότητες (τουρισμός και συναφή επαγγέλματα, γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία, μελισσοκομία, μεταποίηση, κατασκευές) που μπορούν να ασκούνται για πάντα. Εξ άλλου κανείς από όσους αντιτίθενται σε αυτήν την επέκταση, δε ζητά να διακοπούν οι μεταλλευτικές δραστηριότητες όπου αυτές ασκούνται από χρόνια και να χάσουν τη δουλειά τους εκατοντάδες εργαζόμενοι. Επιπλέον, σε κάθε περίπτωση απαιτείται ένας αριθμός εργαζομένων για τη συντήρηση και διαχείριση των εγκαταλειμμένων στοών και των όξινων απορροών. Εκείνο για το οποίο αγωνίζονται οι κάτοικοι της περιοχής, της Χαλκιδικής και της Β. Ελλάδας είναι α) να σταματήσει άμεσα η επέκταση της μεταλλευτικής δραστηριότητας στις Σκουριές και να αποκατασταθεί το περιβάλλον που έχει βάναυσα υποβαθμιστεί και β) να συνεχίσουν τη δραστηριότητα τα παλαιά μεταλλεία με μειούμενο ρυθμό, δηλαδή να μην αντικαθίσταται το προσωπικό που αποχωρεί λόγω συνταξιοδότησης. Εξ άλλου σε έργα αποκατάστασης του περιβάλλοντος μπορούν να απασχοληθούν εκατοντάδες κατοίκων και για μεγάλο χρονικό διάστημα.
8ος μύθος: Ασφαλείς συνθήκες εργασίας. Πριν από δυο βδομάδες, στις 29 Αυγούστου, ο θάνατος ενός 46χρονου υλοτόμου στις Σκουριές Χαλκιδικής, ανάγκασε την εταιρεία να εκφράσει δημόσια τη λύπη της εν είδει απολογίας. Ο «άτυχος» 46χρονος υλοτόμος δεν αποτελεί βέβαια το πρώτο θύμα στις εγκαταστάσεις της «Ελληνικός Χρυσός». Ήταν στις 28 Φλεβάρη του περασμένου έτους, όταν ένας 52χρονος εργάτης της επιχείρησης βρήκε τραγικό θάνατο, καθώς καταπλακώθηκε από μέρος του μετώπου της στοάς που βρίσκεται στο μεταλλείο «Μαύρες Πέτρες» στα Μεταλλεία Κασσάνδρας. Εκείνο που προκαλεί ακόμη μεγαλύτερη αίσθηση έχει να κάνει με το γεγονός ότι ενάμιση χρόνο μετά το θάνατο του 52χρονου (σε 8 μήνες θα έβγαινε σε σύνταξη), οι ευθύνες παραμένουν στο σκοτάδι, αφού η Επιθεώρηση Μεταλλείων υποστηρίζει πως έχει εκδώσει το πόρισμα «δείχνοντας» την Εισαγγελία Χαλκιδικής για τις περαιτέρω ενέργειες. Κι η λίστα δυστυχώς δε σταματάει εδώ. Τον Οκτώβριο του 2009 ένας 44χρονος μεταλλεργάτης σκοτώθηκε ενώ ένας συνάδελφός του υπέστη ακρωτηριασμό στο χέρι, όταν αποκολλήθηκαν τόνοι μεταλλευμάτων κι έπεσαν πάνω τους καθώς πραγματοποιούσαν εργασίες υποστύλωσης σε στοά, σε εγκαταστάσεις της εταιρείας στη Στρατονίκη και την περιοχή Μαντέμ Λάκκος. Ούτε σε αυτή την περίπτωση υπήρξε συγκεκριμένη απόδοση ευθυνών, όπως κάτι ανάλογο συνέβη και στην περίπτωση του σοβαρού τραυματισμού μεταλλωρύχου στο κεφάλι και τη σπονδυλική στήλη και πάλι στο μεταλλείο των «Μαύρων Πετρών» τον Ιούνιο του 2015.
9ος μύθος: Η Eldorado αποχωρεί από την Ελλάδα. Αν κρίνουμε από όλα τα παραπάνω αλλά και από το γεγονός πως είναι η τρίτη φορά που η εταιρεία ανακοινώνει την αναστολή του επενδυτικού της σχεδίου τα τελευταία δύο χρόνια, τότε συμπεραίνουμε με σχετική ασφάλεια πως η απόφασή της δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια κίνηση εκβιασμού και παρεμβατισμού στην ελληνική πολιτική σκηνή που θα ταίριαζε σε μια αφρικανικού τύπου επένδυση.
,
Ρεπορτάζ του 1-2 μαζί με συμπύκνωση στοιχείων από capital.gr (άρθρο του Καθηγητή Εδαφολογίας ΑΠΘ Κυριάκου Παναγιωτόπουλου), antigold.org, eldoradogold.com, tvxs.gr
