Περιστατικό πρώτο
Οι αρπαγές κοριτσιών με τη βία από τις οικογένειές τους και η αυτόματη τέλεση γάμου μεταξύ του απαγωγέα και της νύφης σε ομηρεία ήταν ένα φαινόμενο σύνηθες στις επαρχίες της Ελλάδας ακόμη και στα τέλη του 19ου αιώνα. Η περιγραφή ενός περιστατικού αρκεί για να καταδείξουμε την ασφυκτική ατμφόσφαιρα τούτης της πρακτικής που έμενε συνήθως ατιμώρητη. Θα μεταφερθούμε λοιπόν στα Φάρσαλα τον Σεπτέμβρη του 1887. Συγκεκριμένα «εν τω χωριώ Τσαγγλή του δήμου Σκοτούσης», εκεί όπου ο Δ. Τσιαπράκας από το χωριό «Ταουτζιά» της επαρχίας Αλμυρού, έχοντας συνοδεία δέκα ακόμη ενόπλων με γιαταγάνια και ντουφέκια, εισέβαλαν ως συμμορία στο χωριό, πυροβολώντας και εξυβρίζοντας τους κατοίκους, με προορισμό το σπίτι της ορφανής κόρης Κατερίνας Δ. Αΰφαντη. Η μητέρα του κοριτσιού και ο ανήλικος αδελφός της προέβαλαν όση αντίσταση μπορούσαν για να την προστατέψουν, αν και γνώριζαν πως η μάχη ήταν άνιση. Στη μητέρα οι απαγωγείς «έκοψαν τους αδένας της χειρός» ενώ τον αδελφό της τον «επλήγωσαν καιρίως, κάτωθεν του μετώπου». Κατόπιν, επέστρεψαν στα μέρη τους «σύροντες την νέαν» και τέλεσαν τον γάμο στο σπίτι του Τσιαπράκα με τον ιερέα του χωριού παρόντα.
,
Περιστατικό δεύτερο
Θα παραμείνουμε στον Σεπτέμβρη του 1887 αλλά θα μεταφερθούμε σε μια καλύβα «παρά την Δεξαμενήν», στο σημερινό Κολωνάκι, όπου ζει η πενταμελής οικογένεια Ζακαίου. Η ζωή τους «ήτο ολίγον ταραχώδης και σκηναί ξυλοπηματικαί συνέβαινον τακτικώτατα». Πριν λίγες μέρες όμως τα όρια ξεπεράστηκαν κατά πολύ. Στις δύο μετά τα μεσάνυχτα της 30ής του Σεπτέμβρη μαχαίρωσε έντεκα φορές στον ύπνο της τη γυναίκα του σε διάφορα μέρη του σώματός της και βρίσκεται σε κρίσιμη κατάσταση στο πολιτικό νοσοκομείο. Πληροφορίες στον τύπο κάνουν λόγο για παθολογική ζήλια του συζύγου. Το ρεπορτάζ είναι εκτενέστατο διότι το μέγεθος της αγριότητας ξεπερνάει κατά πολύ τις συζυγοκτονίες ρουτίνας που συνέβαιναν κατά δεκάδες κάθε χρόνο στην Ελλάδα του 19ου αιώνα.
,
Περιστατικό τρίτο
Το πιο αναίμακτο όλων. Μα ίσως το πιο αποκαλυπτικό για το μέγεθος της φυλετικής ανισότητας της ελληνικής κοινωνίας. Βρισκόμαστε στα μέσα του Σεπτέμβρη, έναρξη σχολικής χρονιάς «εις το εν Πατησίοις δημοτικόν σχολείον αρρένων». Μα τα πράγματα δεν πήγαν καλά. Όταν φτάνουν το φθινοπωρινό πρωινό του 1887 οι μικροί μαθητές στο σχολείο τους, αντί για διδάσκαλο αντικρύζουν διδασκάλισσα, γεγονός πρωτόγνωρο για την εποχή καθότι το μέτρο του διορισμού γυναικών στην εκπαίδευση ήταν νεοεισαχθέν στην ελληνική πραγματικότητα. Έτσι, οι μικροί μαθητές προσβεβλημένοι «ηρνούντο να εισέλθωσιν εις τον σχολείον ισχυριζόμενοι ότι δεν είναι κοράσια αλλά αγόρια». Αν και φανταζόμαστε πως τις επόμενες μέρες θα πείστηκαν πως οι γυναίκες μπορούν να διδάξουν εξίσου καλά τα γράμματα, παρόλα αυτά το συμβάν αποκαλύπτει σε μας όχι μόνο τις διαδικασίες κοινωνικού μετασχηματισμού της εποχής αλλά και την αναγκαιότητα ύπαρξης ενός οργανωμένου φεμινιστικού κινήματος, που εκείνη την εποχή έκανε τα πρώτα του βήματα σε Αμερική και Ευρώπη. Αλλά και στην Ελλάδα, έξι μήνες πριν από το συγκεκριμένο περιστατικό, η Καλλιρρόη Παρρέν κυκλοφορεί το πρώτο σημαδιακό φύλλο της «Εφημερίδας των Κυριών», από τα 1105 που θα ακολουθήσουν, με στόχο την χειραφέτηση της γυναίκας, λαμβάνοντας κατά ριπάς τα χλευαστικά σχόλια του Ροϊδη και αρκετών ακόμη μελών του ανδροκρατούμενου πνευματικού στερεώματος της εποχής.
_________________________________
Εικαστικό: Sebastiano del Piombo
