Η «Τραμπουκοκρατία των κουτσαβάκηδων»
Για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε το κλίμα της καθημερινότητας του 1887 είναι απαραίτητο να φανταστούμε μια εποχή που η αστυνομία δεν ήταν περισσότερο οπλισμένη από τους ανθρώπους του περιθωρίου. Συμμορίες κάθε είδους επιβίωναν όχι μόνο στα χωριά αλλά και μέσα στις πόλεις. Το παραεμπόριο άνθιζε, η οπλοφορία ήταν διάχυτη στην κοινωνία, οι ληστείες αποτελούσαν ένα άτυπο επάγγελμα, ενώ η συμμόρφωση προς τους νόμους του κράτους γινόταν αντιληπτή ως μια μορφή δειλίας στον μάγκικο αξιακό κώδικα μιας αρκετά μεγάλης μερίδας πολιτών. Μέσα σε αυτό το υπό διαμόρφωση κοινωνικό περιβάλλον η αντίσταση κατά της αρχής ήταν ένα φαινόμενο σχεδόν καθημερινό. Ακόμα και μια απλή υπόδειξη του αστυνομικού σε έναν οδηγό κάρου στο κέντρο της Αθήνας μπορούσε να παρεκτραπεί και να εξελιχθεί σε αιματηρή διένεξη. Βέβαια η απείθεια και η ασέβεια προς τους λεγόμενους τότε αστυνομικούς κλητήρες είχε να κάνει και με το μέγεθος της διαφθοράς της και με την ηθική της στάση γενικότερα. Για μια πληρέστερη κατανόηση όλων των παραπάνω αναδημοσιεύουμε (μεταγραμμένη ελαφρώς στη δημοτική) μια κραυγή αγωνίας για τη σωτηρία της αστυνομίας που κυκλοφόρησε στον τύπο σαν σήμερα πριν από 130 χρόνια:
Η ΣΩΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ
Εξ αφορμής πλείστων άλλων περιστατικών μα κυρίως εξαιτίας του φόνου που συνέβη πριν από λίγες ημέρες και στέρησε τη ζωή στον αστυνομικό κλητήρα Νάστο αναγκαζόμεθα να γράψωμεν λίγες λέξεις για τους εντεταλμένους φρουρούς της δημοσίου ασφαλείας. Δεν δύναται ουδείς νομίζομεν να αρνηθή ότι η τραμπουκοκρατία που επικρατεί και διασαλεύει την τάξην πρέπει να παταχθή. Για να συμβή όμως αυτό η αστυνομία χρειάζεται ριζική μεταρύθμιση, ή μάλλον αναδιοργάνωση. Πρώτα απ’ όλα να αυξηθή η μισθοδοσία των αστυνομικών κλητήρων ώστε να προσελκύση ανθρώπους άλλης τάξεως εις το σώμα αλλά και να μεγαλώσει ο αριθμός των υπαλλήλων γιατί δεν επαρκούν εις τας πολυειδείς ανάγκας. Επίσης, αν και υπάρχη ρητή διάταξις που ορίζει ως ανώτατον όριον ηλικίας στην αστυνομικην υπηρεσίαν το πεντηκοστόν δεύτερον έτος, δυστυχώς ουκ ολίγοι υπάρχουσιν που πρέπει να απομακρυνθούν υπό σύνταξην γιατί είναι άχρηστοι δια την υπηρεσίαν. Το σημαντικότερον όμως είνε να σταματήσουν οι πολιτικοί να στέλνουν ραβασάκια και να ζητούν χάρες, μέσω των ΜΠΙΛΛΕΤΩΝ τους, διότι γίνονται φορτικοί, πιέζοντες πολυτρόπως τους αστυνομικούς υπαλλήλους. Αν δε γίνουν όλα αυτά δε δύναται το αστυνομικόν σώμα να κατασταθή σεβαστόν παρά τοις πολίταις που σήμερον στη θέαν της ερυθράς του φύλακος στολή τολμούν να υψώνουν αυθαδώς την χείρα τους, το ρόπαλόν τους, την αμφίστομον μάχαιράν τους εμπήγων αυτήν εις τα στήθη εκείνου που όφειλε να προκαλή τον φόβο και να λαμβάνη τον σεβασμό. Ο φόνος του αστυνομικού εν ώρα καθήκοντος δεν είναι κάτι καινούργιο. Τα τελευταία πέντε χρόνια παρόμοια περιστατικά για να αριθμηθούν δεν επαρκούν τα δάκτυλα των χεριών. Είνε σπαρακτικόν. Να μένουν πίσω τα ορφανά. Ιδίοις όμμασιν αντελήφθημεν πλειστάκις της αυθάδους διαγωγής και απιστεύτου ασεβείας τινών επί παλληκαρισμώ εγκαυχωμένων, κοινώς δε κουτσαβάκιδων καλουμένων, κατά αστυνομικών υπαλλήλων. Προ τινών ημερών μείναμε έκπληκτοι που διαβάσαμε στο αστυνομικό δελτίο πως όργανον της αστυνομίας, ουχί κατώτερον μάλιστα, ερραπίσθη υπό αυθάδους καρραγωγέως διότι ετόλμησε να παρατηρήση αυτώ να μη τρέχη με χαλαρωμένα τα ηνία του αλόγου του. Υπό τοιούτους όρους που λειτουργή το σώμα εκθέτη τα όργανα αυτού εις μυρίους κινδύνους, ασκόπως, ατελεσφόρως. Εκτός των άλλων χρειάζεται επίλυσιν το ζήτημα της επαράτου οπλοφορίας της κοινωνίας που δημιουργή κοινωνικήν αγριότητα. Είνε υψίστης σημασίας και θα επιστρέψουμε εις τα προσεχή φύλλα της εφημερίδος.
Υ.Γ: Λόγω ευνόητης συνάφειας η ανάρτηση αυτή θα τελειώσει με ένα αποθησαύρισμα που μοιάζει ιστορικά περιττό, μπορεί και να ‘ναι, ίσως όμως και όχι. Ο παππούς τού πρώην προέδρου της Νέας Δημοκρατίας, Μιλτιάδης Εβερτ, το 1887 είναι «ενωμοτάρχης» στο αστυνομικό τμήμα της Κηφισιάς. Συμπληρωματικά να αναφέρουμε πως ο γιος του Άγγελος το 1941 θα αναλάβει αστυνομικός Διευθυντής Αθηνών υπό την έγκριση των αρχών κατοχής.
Το σκίτσο της ανάρτησης προέρχεται από το βιβλίο του Τάσου Κοντογιαννίδη: “Μπαϊρακτάρης – Πολιτικοί και κουτσαβάκηδες”. Ο αστυνομικός διευθυντής Μπαϊρακτάρης θα επιχειρήσει την εξόντωση των κουτσαβάκηδων από το κέντρο της Αθήνας εξαπολύοντας πογκρόμ λίγο καιρό πριν τους ολυμπιακούς αγώνες των Αθηνών το 1896.
