Για τον Τεντ Ρέγκλη μού πρωτομίλησε ένας φίλος μου πριν δυο χρόνια περίπου. «Ψάξ` τον, θα σ` ενδιαφέρει» μου `χε πει. Και είχε δίκιο. Έκτοτε παρακολουθώ τη δουλειά του, κυρίως μέσα από τον προσωπικό του ιστότοπο.
Όταν τον αναζήτησα για τη συνέντευξη, με προετοίμασε: «Δε σχεδιάζω καμία συναυλία και δεν έχω κάποια ιδιαίτερη ιστορία να πω. Είμαι πολύ βαρετός. Μένω στη σπηλιά μου στου Γκύζη και δεν πολυβγαίνω». «Μα αυτό που μου λες είναι πολύ συναρπαστικό!» του αντέτεινα, και μάλλον πείστηκε ότι ίσως θα μπορούσαμε να βρούμε έναν κοινό τόπο επικοινωνίας.
Τι είναι «Τεντ Ρέγκλης»;
Ρέγκλης είναι το επώνυμό μου. Το Ted είναι ωραίο – και σα domain. Αντί να έβαζα Theodor ή Teo, προτίμησα αυτό. Και το κράτησα μετά, και στο facebook. Με παίρνανε άνθρωποι για δουλειά, συνεργάτες, μουσικοί, και με αποκαλούσαν μ` αυτό το όνομα. Κι έτσι έμεινε.
Ποια είναι η καταγωγή σου;
Φθιώτιδα, από ένα χωριό κοντά στη Σπερχειάδα. Αλλά γεννήθηκα Κρήτη και μεγάλωσα στην Αθήνα.
Η μουσική πώς προέκυψε;
Είμαι τυχερός γιατί όταν ήμουν πιτσιρικάς είχα ένα αρμονιάκι Casio και έπαιζα ό,τι άκουγα από την τηλεόραση, διαφημίσεις, και το είδαν οι δικοί μου και με γράψανε πιάνο. Αυτό ήταν τύχη. Και μετά εξελίχτηκε. Δεν ήμουν πολύ φαν της διαδικασίας του ωδείου, αλλά τουλάχιστον με κράτησε σε μία επαφή με τη μουσική και όσο μεγάλωνα έβλεπα ότι κατέφευγα εκεί σε όλες τις περιπτώσεις. Σε κάθε κατάσταση, η μουσική ήταν ο τρόπος που εκφραζόμουν. Άρχισα να γράφω – είχαμε υπολογιστή από σχετικά νωρίς, οπότε άρχισα να σκαλίζω κι εκεί.
Αλλά και παλιότερα, έπρεπε να ήσουν αυλικός για να γράψεις. Διαφορετικά, σ` έτρωγε η μαρμάγκα.
Πώς θα χαρακτήριζες το είδος της μουσικής σου; Εμένα με μπερδεύει λίγο.
Καλώς ή κακώς δεν έχω μείνει ιδιαίτερα πιστός σε κάποιο συγκεκριμένο είδος. Έκανα ένα δίσκο με πιάνο, πριν είχα κάνει με μια μπάντα downtempo και εναλλακτικό ροκ μαζί, μετά έβγαλα κάτι που ήταν σαν ψαλμωδίες…
Α, για το «Μoirai» θα λες. Για πες μου γι` αυτό, γιατί το ξεχωρίζω. Σε τι γλώσσα τραγουδάς; – δε μπόρεσα να καταλάβω.
Σε μια ψευδογλώσσα. Το «Μoirai» έχει να κάνει με το θάνατο. Είναι ένα θέμα που μ` απασχολεί πολύ συχνά, σαν κατάσταση, σαν φιλοσοφία. Θα το έλεγα «Θάνατο», αλλά το είπα «Μoirai», χωρίς να πιστεύω απαραίτητα στις Μοίρες. Απλά σκέφτηκα πως αν υπάρχει μια Μοίρα κοινή για όλους, αυτή είναι ο Θάνατος. Για να `μαι ειλικρινής, δε θέλω να πουλήσω κάποια θλιβερή ιστορία. Δεν έχω κάποια τραυματική εμπειρία από θάνατο. Μ` απασχολεί καθαρά φιλοσοφικά. Σκεφτόμουν λοιπόν ότι ήθελα να γράψω ύμνους, σαν ψαλμωδίες, για άθεους. Έτσι το είχα στο μυαλό μου. Έχω μια αναζήτηση εσωτερική, που δεν ξέρω πώς να την εκφράσω, μια τάση προς το πνευματικό, όπου σήμερα έχει μονοπώλιο η θρησκεία.
Εσύ όμως δεν πρέπει να έχεις καλές σχέσεις μαζί της.
Δεν έχω σχέσεις. Μεγάλωσα σε χριστιανική οικογένεια και μπορώ να καταλάβω έναν άνθρωπο που μέσα από κει θα βρει μια εσωτερική ηρεμία, αλλά για μένα δε λειτούργησε. Θεωρώ ότι στερούμαστε εκπαίδευσης γύρω από το θέμα του θανάτου.
Τι είδους εκπαίδευσης;
Να μάθουμε να προσεγγίζουμε το θέμα με όσο το δυνατό λιγότερο φόβο.
Να βάλουμε στα σχολεία τη Θανατολογία λοιπόν;
Δε λέω κάτι τέτοιο, αλλά αν είχαμε μια διαφορετική στάση στο θέμα, θα λύνονταν πολλά προβλήματα. Σε πρώτη φάση, κανείς δε θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί το φόβο του θανάτου για να μας επιβάλει οποιαδήποτε εναλλακτική θεωρία. Κατά δεύτερο, θα αξιολογούσαμε διαφορετικά πολλές απ` τις επιλογές που κάνουμε.
Συμφωνώ, αλλά νομίζω ότι στη γνώση του θανάτου όλοι αυτοδίδακτοι είμαστε, θρήσκοι κι άθρησκοι.
Γι` αυτό κι εγώ το «Moirai» ήθελα να είναι κάτι πνευματικό, που να μην έχει καμία θρησκευτική απόχρωση. Ένας λόγος που δεν έβαλα στίχους ήταν αυτός, κι ένας άλλος ότι ήθελα να επικεντρωθώ στη μουσική.
Εγώ το έργο αυτό πάντως το ακούω πιο κοντά στη βυζαντινή παρά στη δυτική μουσική.
Κι εγώ πιστεύω πως έχω κάποια ανατολίτικα στοιχεία στη μουσική μου. Αρχικά προσπάθησα να ξεφύγω, μα μετά είδα πως δεν υπάρχει κανένας λόγος. Ίσως τελικά αυτή να είναι η μουσική μου: ένας συνδυασμός ανατολίτικης και προκλασικής μουσικής.
Σ` έχει ρωτήσει κανένας ακροατής για τους στίχους του έργου, τι σημαίνουν;
Ναι, στο youtube, και απάντησα «δεν υπάρχουν στίχοι» και ξενερώσανε. Κοίτα, σ` ένα τραγούδι υπάρχει η μουσική, η φωνή κι ο στίχος. Οποιοδήποτε από τα τρία μπορεί να απογειώσει το κομμάτι ή να το καταστρέψει τελείως. Συγκεκριμένα, ο στίχος περιορίζει πολύ, κατά τη γνώμη μου, ένα κομμάτι. Περιορίζει τη μουσική, η οποία είναι μία γλώσσα από μόνη της.
Παρ` όλ` αυτά τη θες την ανθρώπινη φωνή.
Όχι απαραίτητα. Σκέφτομαι στην επόμενη δουλειά να υπάρχει μόνο μουσική. Τη φωνή τη χρησιμοποιώ σαν ένα μουσικό όργανο.
Πολύ μιλάμε για το «Moirai». Σε παρέσυρα εγώ ή μήπως και για σένα είναι κάτι ξεχωριστό;
Κοίτα, το «Moirai» πιστεύω ότι είναι η πιο προσωπική δουλειά μου. Παλιότερα δεν υπήρχε περίπτωση να κάνω αυτό το πράγμα, δηλαδή να κάνω κάτι σαν ψαλμωδία, με τη φωνή μου. Κι έκανα ένα κομμάτι σε μια στιγμή διαύγειας, όπου είπα να κάνω αυτό που δε θέλω να κάνω! Κι έκανα αυτό το κομμάτι. Το έβγαλα στο soundcloud, και είδα ότι υπήρχε κάποιος κόσμος που του «μίλησε», επειδή ήταν κάτι ειλικρινές, κάτι αφιλτράριστο. Δε σκέφτηκα ποιος είμαι και τι κάνω, δε θεώρησα πως είμαι και κανείς. Και συνέχισα. Αν δεν είχα κάνει εκείνο το κομμάτι, δε θα τον έκανα ποτέ όλο το δίσκο.
Τα λόγια τα θυμάσαι; Τα `χεις σημειωμένα κάπου;
Όχι. Αν κάνω λάιβ, θα αυτοσχεδιάσω επί τόπου. Γενικά μ` αρέσει η ιδέα το λάιβ να είναι διαφορετικό κάθε φορά. Επίσης όλο το «Moirai» είναι φτιαγμένο έτσι ώστε να μπορεί να παιχτεί λάιβ από ένα άτομο. Χωρίς λούπες.
Ας μιλήσουμε και για άλλα σου έργα. Και μιας και μου μίλησες για λούπες, πάμε στο «Loop in Chaos». Τι είναι αυτό;
Μου άρεσε πολύ η φράση «Loop in Chaos» – την είχα και σε ένα blog. Κι έκανα αυτό το δίσκο μόνο με πιάνο. Ήθελα να δω τι μπορείς να κάνεις με ένα πιάνο, όταν έχεις στον υπολογιστή τις άπειρες δυνατότητες να γράψεις, να βάλεις τα σύνθια, να γίνει της κακομοίρας. Δεν το πήγα στο τέρμα φυσικά. Το πήγα ως εκεί που μπορούσα να το πάω.
Το «Blank», πιο παλιά;
Ήταν ένα πείραμα, μουσική για background, μουσική για συγκέντρωση. Να κάθεσαι, να χαλαρώνεις, να συγκεντρώνεσαι, να ηρεμείς, και από πίσω να παίζει αυτό. Το «Your maker» είναι ένα single που βγήκε πριν το «Escapism». Πριν απ` αυτό συμμετείχα σε διάφορες μπάντες, όπου έπαιζα πλήκτρα ή τραγουδούσα, και η πιο πρόσφατη είναι οι «Mockbirth». Δοκιμάζαμε διάφορα είδη μουσικής. Downtempo το λέγαμε εμείς, αλλά δεν ξέρω τι ήταν. Είχε ένα πιο pop άκουσμα. Έμαθα πολλά από τη διαδικασία αυτή.
Οι συνθέσεις ήταν δικές σου;
Οι περισσότερες ναι.
Τι γράφεις τώρα;
Συνήθως κάθε χρόνο με απασχολεί κάτι υπερβολικά. Φέτος με απασχολεί το θέμα της τεχνητής νοημοσύνης. Πέρυσι με απασχολούσε υπερβολικά η ανάγκη που έχει ο άνθρωπος για απόδραση – εξ ου και το «Escapism» -, όπως και πριν απ` αυτό μ` απασχολούσε πολύ ο θάνατος. Ακόμα μ` απασχολούν όλα αυτά, αλλά φέτος ιδιαίτερα το θέμα της τεχνητής νοημοσύνης.
Τι σε προβληματίζει στην τεχνητή νοημοσύνη;
Το θέμα είναι ότι αντιμετωπίζεται με ιδιαίτερο ενθουσιασμό παρ` όλο που πιθανότατα, σχεδόν με βεβαιότητα, θα μας εξαφανίσει. Παρακολουθώ όλες τις εξελίξεις πάνω στο θέμα αυτό, όπως και στη ρομποτική, με πολύ ενδιαφέρον.
Τα έργα σου έχουν κυκλοφορήσει όλα ιντερνετικά ή έχει βγει και κάτι χειροπιαστό;
Όλες οι προσωπικές μου δουλειές είναι digital.
Γιατί μες στην κουβέντα λοιπόν αναφέρεσαι στα έργα σου χρησιμοποιώντας τη λέξη «δίσκος», ενώ δεν πρόκειται για δίσκο;
Κατά λάθος μάλλον. Κοίταξε, έχω κι εγώ την ανάγκη να φαντάζομαι ένα έργο με κάποιου είδους μορφή, με μία ύλη. Νιώθω την ανάγκη να πιάσω με τα χέρια μου κάτι και να πω «έκανα αυτό!». Είναι εντελώς διαφορετικό από το να πεις «μπες στο www… και άκουσέ το». Και νομίζω ότι αυτό το χαρακτηριστικό της μουσικής είναι και αυτό που έχει υποβαθμίσει τόσο την αξία της στη βιομηχανία. Ο καθένας δε θεωρεί μεγάλη υπόθεση το να κατεβάσει έναν δίσκο. Είναι ενδεικτικό του σταδίου του πολιτισμού το ότι δεν υπολογίζουμε τόσο πολύ αυτούς που δημιουργούν. Αυτό ισχύει και για τους συγγραφείς, για τους ζωγράφους…
Σκέψου όμως πως πριν χρόνια, προ internet, εσένα ίσως δε θα σε δεχόταν καμία δισκογραφική εταιρεία, κι εμένα ίσως δε θα με δεχόταν κανένα έντυπο. Άρα αυτή τη στιγμή δε θα είχαμε καμία ιδιότητα που να δικαιολογεί τη σημερινή μας συνάντηση και η συνάντηση αυτή δε θα γινόταν. Μας δόθηκε όμως μια απόλυτη ελευθερία έκφρασης και δημιουργίας, που τη βρίσκω πιο σημαντική από αυτά που χάσαμε – αν πρέπει να τα βάλουμε αναγκαστικά στο ζύγι.
Προφανώς κι εσύ μπορείς να γράψεις ελεύθερα, κι εγώ μπορώ να συνθέσω ελεύθερα, παρ` όλ` αυτά πρέπει να δουλέψεις, να σχολάσεις κάποια ώρα, κι εγώ το ίδιο, και μετά πρέπει να κάτσεις να γράψεις κάτι που θα έχει τρεις αναγνώσεις – όχι μία – και να προσπαθήσεις να γράψεις με έναν τρόπο που θα εξερευνήσεις την τέχνη κι όχι απλά να ξεκουραστείς μαζί της. Άρα το ότι μπορούμε και γράφουμε ή συνθέτουμε δε σημαίνει απαραίτητα και ότι πάντα δημιουργούμε. Αλλά και παλιότερα, έπρεπε να ήσουν αυλικός για να γράψεις. Διαφορετικά, σ` έτρωγε η μαρμάγκα.
Εσύ επαγγελματικά τι κάνεις;
Η κύρια ασχολία μου είναι μουσική για διαφημιστικά και ταινίες, ενώ συνεργάζομαι και με τη Λυρική. Παίζω πιάνο – κρουστά στη Σχολή Χορού.
Για να είσαι βαθιά χαρούμενος πρέπει να είσαι ή τελείως ηλίθιος ή εντελώς σοφός. Δεν ξέρω αν υπάρχει κάτι άλλο στη μέση.
Με θέατρο – σινεμά μπλέκεσαι καθόλου;
Ελάχιστα έχω ασχοληθεί, αλλά το επιδιώκω. Έχω κάνει μια συνεργασία με τον Κώστα Ζάπα στο «Αγάπη αγάπη αγάπη». Ο Ζάπας είναι ένας άνθρωπος που με άφησε εντελώς ελεύθερο να κάνω αυτό που έκανα, με την καθοδήγησή του βέβαια, και μετά αυτός μπόρεσε να το εντάξει στην ταινία. Ήταν μια εντελώς αβίαστη συνεργασία.
Ζεις καθόλου την Αθήνα ή είσαι στ` αλήθεια τρυπωμένος στη σπηλιά σου στου Γκύζη, όπως μου είπες στο τηλέφωνο;
Δε μπορώ να πω ότι τη ζω. Δεν πολυβγαίνω. Είμαι ο τελευταίος άνθρωπος που θα σου έδινε οδηγίες ακόμα και για τα στενάκια γύρω από το σπίτι μου.
Στο σπίτι τι κάνεις;
Μουσική. Και διαβάζω πολύ διεθνή πολιτική. Ανησυχώ ιδιαίτερα. Δε γίνεται αλλιώς. Για να είσαι βαθιά χαρούμενος πρέπει να είσαι ή τελείως ηλίθιος ή εντελώς σοφός. Δεν ξέρω αν υπάρχει κάτι άλλο στη μέση.
Ωραία κουβέντα κάναμε. Γιατί ήσουν διστακτικός στην αρχή;
Πολλοί μουσικοί, καλλιτέχνες, ανοίγουν το στόμα τους και εύχεσαι να μην το `χαν ανοίξει. Εγώ θα `θελα να `μαι απλά η μουσική μου, να μην περιοριστώ, να μη γίνω λέξεις. Εξάλλου, δεν ήξερα τι θα με ρωτούσες.
Ούτε εγώ ήξερα.
Η μουσική του Τεντ Ρέγκλη ακούγεται στο tedregklis.com
