Ο Τζέραλντ Ντάρελ μπορεί να φέρει ένα “βαρύ” επώνυμο, μιας και κατά βάση είναι ταυτισμένο με τον αδερφό του, Λώρενς. Ωστόσο, ο Τζέραλντ Ντάρελ έκανε τεράστια επιτυχία με το βιβλίο του The Corfu Trilogy (Η Κερκυραϊκή Τριλογία), όπου αφηγείται τα παιδικά του χρόνια στο νησί κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου. Περίοδος που κατά τον ίδιο, τον διαμόρφωσε δραστικά, μιας και έκτοτε αφιερώθηκε στα πουλιά, τα ζώα και τα έντομα, με τα οποία, εν τέλει, συνέδεσε το όνομά του. Πραγματοποίησε εξορμήσεις μελέτης και παρατήρησης της πανίδας στο Καμερούν, τη Γουϊάνα, την Αργεντινή και την Παραγουάη, την Παταγονία, τη Μαλαισία, την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία, τη Σιέρρα Λεόνε, την Ινδία, τη Σοβιετική Ένωση, και άλλα μέρη. Ίδρυσε το Ταμείο Προστασίας της Άγριας Ζωής και τον Ζωολογικό Κήπο που φέρει το όνομά του στο νησί Τζέρσεϊ. Έγραψε συνολικά πάνω από 40 βιβλία, υλικό από τα οποία μεταφέρθηκε στην τηλεόραση και τον κινηματογράφο. Παρόλη του την επιτυχία, ο ίδιος δήλωνε ότι έγραφε μόνο και μόνο για να έχει χρήματα προκειμένου να ασχολείται με την άγρια ζωή, πως τα γραπτά του ήταν απλά το μέσο για την επίτευξη ενός μεγαλύτερου σκοπού.
Στο συγκεκριμένο γράμμα, ανασύρει παραδείγματα από τις εμπειρίες του αυτές για να μιλήσει στη Λη ΜακΤζωρτζ, τότε νεαρή υποψήφια διδάκτορα ζωολογίας και μετέπειτα δεύτερη γυναίκα του. Μαζί διοργάνωσαν αποστολές σωτηρίας ζώων υπό εξαφάνιση, συνέγραψαν βιβλία και παρουσίασαν εκπομπές σχετικές με τη ζωολογία, καθώς και ίδρυσαν την Ακαδημία Ντάρελ για την εκπαίδευση όσων θέλουν να ασχοληθούν με τη διατήρηση της άγριας ζωής.
31η Ιουλίου, 1978
Λατρεμένη μου ΜακΤζωρτζ,
Είπες πως τα πράγματα έδειχναν καθαρότερα όταν καταγράφονταν. Λοιπόν, τούτο είναι ένα πολύ βαρετό γράμμα, στο οποίο θα προσπαθήσω να τα βάλω κάτω όλα, ώστε να μπορέσεις να τα διαβάσεις και να τα ξαναδιαβάσεις έντρομη από την κουταμάρα σου ν’ ασχοληθείς μαζί μου. Βαθιά εισπνοή.
Πρωτίστως σ’ αγαπώ μ’ ένα βάθος κι ένα πάθος που δεν έχω νιώσει για κανέναν άλλον σ’ αυτή τη ζωή κι αν αυτό σ’ αφήνει άναυδη, αφήνει άναυδο επίσης εμένα. Σπεύδω να συμπληρώσω, όχι γιατί δεν σου αξίζει ν’ αγαπηθείς. Τουναντίον. Απλά, είναι που, πρώτα απ’ όλα, ορκίστηκα πως δεν θ’ ασχοληθώ με άλλη γυναίκα. Δεύτερον, ποτέ πριν δεν είχα τέτοια συναισθήματα και είναι σχεδόν τρομακτικό. Τρίτον, δεν θα πίστευα ποτέ ότι είναι δυνατόν, πως ένα άλλο ανθρώπινο ον θα καταλάμβανε τις σκέψεις που κάνω ξύπνιος (και κοιμισμένος), αποκλείοντας σχεδόν οτιδήποτε άλλο. Τέταρτον, ποτέ δεν σκέφτηκα ότι -ακόμα κι όταν είναι κανείς ερωτευμένος- μπορεί να ξεμυαλιστεί τόσο απόλυτα μ’ ένα πρόσωπο, έτσι που ένα λεπτό μακριά του να βιώνεται ως χιλιάδες χρόνια. Πέμπτον, ποτέ δεν ήλπιζα, προσδοκούσα, ονειρευόμουν ότι θα μπορούσε κανείς να βρει όλα όσα ήθελε σ’ ένα πρόσωπο. Δεν ήμουν τόσο ηλίθιος ώστε να πιστέψω ότι αυτό είναι δυνατό. Κι όμως σε σένα βρήκα ό,τι ήθελα: είσαι όμορφη, χαρούμενη, δοτική, ευγενική, βλακωδώς και απολαυστικώς θηλυκή, σέξι, υπέροχα ευφυής και υπέροχα χαζούλα επίσης. Δεν θέλω τίποτα άλλο σ’ αυτή τη ζωή εκτός απ’ το να είμαι μαζί σου, να σε ακούω και να σε βλέπω (την όμορφη φωνή σου, την ομορφιά σου), να λογομαχώ μαζί σου, να γελάω μαζί σου, να σου δείχνω πράγματα και να μοιράζομαι πράγματα μαζί σου, να εξερευνώ το έξοχο μυαλό σου, να εξερευνώ το υπέροχο σώμα σου, να σε βοηθάω, να σε προστατεύω, να σε υπηρετώ, και να σε χτυπάω στο κεφάλι όταν νομίζω πως κάνεις λάθος… χωρίς να τα παραλέω, θεωρώ ότι είμαι ο μόνος άνθρωπος εκτός της μυθολογίας που βρήκε το τσουκάλι με το χρυσό στο τέλος του ουράνιου τόξου.
Αλλά -έχοντας πει όλα αυτά- ας σκεφτούμε τα πράγματα λεπτομερώς.
Μην το δημοσιοποιήσεις, αλλά… λοιπόν, έχω ένα- δύο ελαττώματα. Μικρά, σπεύδω να συμπληρώσω. Για παράδειγμα, τείνω να είμαι αυταρχικός. Το κάνω με τα καλύτερα δυνατά κίνητρα (όλοι οι τύραννοι το λένε αυτό) αλλά τείνω (χωρίς σκέψη) να ποδοπατώ ανθρώπους. Πρέπει να μου το λες όταν το κάνω σε σένα, γλυκιά μου, γιατί μπορεί να είναι κάτι πολύ κακό σ’ ένα γάμο.
«Eίμαι ένα “ον” καθιερωμένο στον κόσμο, κι έτσι -περιστασιακά- θα πρέπει να ζεις στη σκιά μου. Τίποτα δεν μου δίνει λιγότερη ευχαρίστηση απ’ αυτό, αλλά είναι ένα γεγονός που πρέπει ν’ αντιμετωπιστεί»
Μάλιστα. Ψεγάδι δεύτερο. Αυτό, στην πραγματικότητα, δεν είναι τόσο ψεγάδι του χαρακτήρα όσο ψεγάδι των περιστάσεων. Λατρεμένη, θέλω να είσαι αυτόνομη, και θα κάνω ό,τι μπορώ για να σε βοηθήσω σε αυτό. Αλλά θα πρέπει να λάβεις υπόψη σου, ότι εγώ είμαι επίσης εγώ, αυτόνομος, και ότι έχω ένα προβάδισμα σε σχέση με σένα… αυτό που προσπαθώ να πω είναι ότι δεν πρέπει να νιώθεις προσβεβλημένη αν κάποιες φορές σε αντιμετωπίζουν απλώς σαν τη γυναίκα μου. Πάντα να θυμάσαι πως όποιος κερδίζει στα χαρτιά, χάνει στην αγάπη. Αλλά είμαι ένα “ον” καθιερωμένο στον κόσμο, κι έτσι -περιστασιακά- θα πρέπει να ζεις στη σκιά μου. Τίποτα δεν μου δίνει λιγότερη ευχαρίστηση απ’ αυτό, αλλά είναι ένα γεγονός που πρέπει ν’ αντιμετωπιστεί. Τρίτον (και πολύ σημαντικό και απεχθές) ψεγάδι: ζήλεια. Δεν νομίζω ότι ξέρεις τι εστί ζήλια (δόξα τω Θεώ) με την πραγματική έννοια της λέξης. Ξέρω πως έχεις νιώσει ζήλια για τη γυναίκα και το παιδί του Λίνκολν, αλλά αυτό είναι που εγώ αποκαλώ φυσιολογική ζήλεια, και τούτο -με λύπη μου- δεν είναι αυτό που έχω εγώ. Αυτό που έχω εγώ είναι ένα μαύρο τέρας που μπορεί να στρεβλώσει την ευθυκρισία μου, την αίσθηση του χιούμορ μου και κάθε καλοσύνη που έχω εκ κατασκευής. Είναι πραγματικά μια υπόθεση Τζέκιλ και Χάιντ… ο Χάιντ μου είναι δυνατότερος από την ευθυκρισία μου και με νικάει, όσο σκληρά κι αν προσπαθώ. Όπως σου είπα, πάντα ήξερα ότι αυτό καραδοκεί εντός μου, μα δεν μπορούσα να το ελέγξω, και το τέρας μου λαγοκοιμήθηκε και δεν συνέβη τίποτα που να το ξύπνησε. Έπειτα γνώρισα εσένα κι ένιωσα το τέρας να σαλεύει και να αγουροξυπνάει όταν μου είπες για τον Λίνκολν και για άλλους που έχεις γνωρίσει και με το γράμμα σου το τέρας μου βγήκε έξω από τη φωλιά του, μαύρο, άλογο, στενόμυαλο, ηλίθιο, κακό, μοχθηρό. Δεν θα μάθεις ποτέ πόσο τρομερά διαβρωτική είναι η ζήλια· είναι ένας σωματικός πόνος σαν να έχεις καταπιεί οξύ ή καυτά κόκκινα κάρβουνα. Είναι το πιο φρικτό αίσθημα. Αλλά δεν μπορείς να κάνεις κάτι – τουλάχιστον εγώ δεν μπορώ, κι ένας Θεός ξέρει πόσο έχω προσπαθήσει. Δε θέλω κανέναν πρώην να κάθεται στην εκκλησία όταν θα σε παντρευτώ. Τη μέρα του γάμου μας, δε θέλω τίποτα πέρα από ευτυχία, και για τους δυο μας, και δεν θα είμαι ευτυχισμένος αν υπάρχει μια εκκλησία γεμάτη με πρώην κατακτήσεις σου. Όταν σε παντρευτώ δεν θα έχω παρελθόν, μόνο μέλλον: δεν θέλω να σύρω το παρελθόν μου στο μέλλον μας και δεν θέλω ούτε εσύ να το κάνεις. Να θυμάσαι ότι σε ζηλεύω γιατί σ’ αγαπώ. Ποτέ δεν ζηλεύεις κάτι για το οποίο δεν ενδιαφέρεσαι. ΟΚ, αρκετά για τη ζήλεια.
«Έχω δει νέα φεγγάρια σαν φτερά από μωρά κύκνων»
Τώρα, άσε με να σου πω κάτι… Έχω δει χιλιάδες ηλιοβασιλέματα και ανατολές, σε γη όπου πλημμυρίζει το δάσος και τα βουνά με μελί φως, σε θάλασσα όπου ανατέλλει και δύει σαν πορτοκαλί του αίματος σε μια πολύχρωμη φωλιά από σύννεφο, γλιστρώντας μέσα κι έξω από τον απέραντο ωκεανό. Έχω δει χιλιάδες φεγγάρια: πανσέληνους του θερισμού σαν χρυσά νομίσματα, χειμερινά φεγγάρια σαν θραύσματα πάγου, νέα φεγγάρια σαν φτερά από μωρά κύκνων.
Έχω δει θάλασσες τόσο λείες, σαν ζωγραφισμένες, χρωματισμένες σαν ασημένιος πυροβολισμός ή μπλε σαν αλκυόνα ή διάφανες σαν γυαλί ή μαύρες και τσαλακωμένες με αφρό, κινούμενες σκεφτικά και δολοφονικά.
Έχω νιώσει ανέμους κατευθείαν από το Νότιο Πόλο, ζοφερούς και γοερούς σαν χαμένο παιδί· ανέμους τόσο απαλούς και ζεστούς σαν ανάσα εραστή· ανέμους που έφεραν τη στυπτική μυρωδιά του αλατιού και του θανάτου των φυκιών· ανέμους που έφεραν την πλούσια, νωπή μυρωδιά ενός δασικού πατώματος, τη μυρωδιά ενός εκατομμυρίου λουλουδιών. Σφοδρούς ανέμους που ανάδευαν και κινούσαν τη θάλασσα σα μαγιά, ή ανέμους που έκαναν τα νερά να γλείφουν την ακτή σαν γατάκι.
Έχω γνωρίσει τη σιωπή: την κρύα, γήινη σιωπή στον πάτο ενός φρεσκοσκαμμένου πηγαδιού· την αδιάλλακτη, πετρώδη σιωπή μιας βαθιάς σπηλιάς· την καυτή, ναρκωμένη σιωπή όταν όλα είναι υπνωτισμένα κι ακινητοποιημένα στη σιωπή από το μάτι του ήλιου· τη σιωπή όταν σπουδαία μουσική τελειώνει.
Έχω ακούσει καλοκαιρινά τζιτζίκια να κραυγάζουν έτσι που ο ήχος να μοιάζει ραμμένος στα κόκκαλά σου. Έχω ακούσει δεντροβάτραχους σε μια ενορχήστρωση εξίσου περίπλοκη με Μπαχ να τραγουδάνε σ’ ένα δάσος αναμμένο από εκατομμύρια σμαραγδένιες πυγολαμπίδες. Έχω ακούσει τα Κέα να φωνάζουν στους γκρίζους παγετώνες, που μούγκριζαν στους εαυτούς τους σαν ηλικιωμένοι άνθρωποι καθώς προχωρούσαν αργά προς τη θάλασσα. Έχω ακούσει τα κραυγαλέα ουρλιαχτά πωλητή δρόμου που κάνουν οι ωταρίες που ζευγαρώνουν ενώ τραγουδούν στις κομψές, χρυσές συζύγους τους, το τραγανό, στακάτο κατσάδιασμα του κροταλία, την τσιρίδα του ιστού της αράχνης που κάνει η Νυχτερίδα, και το φασαριόζικο βρυχηθμό του Κόκκινου ελαφιού σε πορφυρά ρείκια μέχρι τα γόνατα. Έχω ακούσει Λύκους ν’αλυχτούν σε χειμωνιάτικα φεγγάρια, Αλουάπες να κάνουν το δάσος να δονείται με τις θορυβώδεις κραυγές τους. Έχω ακούσει το τσίριγμα, το μούγκρισμα και το γρύλισμα εκατοντάδων πολύχρωμων ψαριών των κοραλλιογενών υφάλων.
Έχω δει πεταλούδες να ξεπροβάλλουν και να κάθονται, τρέμοντας,
ενώ ο ήλιος σιδερώνει μαλακά τα φτερά τους.
Έχω δει κολιμπρί να λάμπουν σαν οπάλια γύρω από ένα δέντρο άλικων ανθών, να βουίζουν σαν σβούρες. Έχω δει ιπτάμενα ψάρια, να ρέουν σαν υδράργυρος πάνω στα μπλε κύματα, να ζωγραφίζουν ασημί γραμμές στην επιφάνεια με τις ουρές τους. Έχω δει Χουλιαρομύτες να πετάνε σπίτι για να κουρνιάσουν σαν άλικο λάβαρο στον ουρανό. Έχω δει Φάλαινες, μαύρες σαν πίσσα, προστατευμένες σε μια μπλε, κυανής κενταύριας θάλασσα, να δημιουργούν ένα συντριβάνι Βερσαλλιών με τις ανάσες τους. Έχω δει πεταλούδες να ξεπροβάλλουν και να κάθονται, τρέμοντας, ενώ ο ήλιος σιδερώνει μαλακά τα φτερά τους. Έχω δει Τίγρεις, σαν φλόγες, να ζευγαρώνουν στην ψηλή βλάστηση. Έχει κάνει βουτιά για να με βομβαρδίσει ένα θυμωμένο Κοράκι, μαύρο και γυαλιστερό σαν την οπλή του Διαβόλου. Έχω πλαγιάσει σε νερό ζεστό σαν γάλα, μαλακό σαν μετάξι, ενώ γύρω μου έπαιζε σωρεία Δελφινιών. Έχω γνωρίσει χιλιάδες ζώα κι έχω δει χιλιάδες υπέροχα πράγματα… αλλά-
Όλα αυτά τα έκανα χωρίς εσένα. Αυτή ήταν η απώλειά μου.
Όλα αυτά θέλω να τα κάνω με σένα. Αυτό θα είναι το κέρδος μου. Ευχαρίστως θα είχα παραιτηθεί απ’ όλα αυτά για χάρη ενός λεπτού μαζί σου, για το γέλιο σου, τη φωνή σου, τα μάτια σου, τα μαλλιά, τα χείλη, το σώμα και πάνω απ’ όλα για το γλυκό, πάντα απρόσμενο μυαλό σου που είναι ένα γοητευτικό λατομείο στο οποίο έχω το προνόμιο να σκάβω.
