«Θα σας πω σήμερα, καλά νέα! Ένας μεγάλος επικός ποιητής γεννήθηκε (…) Ένας αληθινός ομηρικός ποιητής, αυτή τη στιγμή (…) Ναι, το επικό ποίημά σας είναι ένα αριστούργημα (…) το άρωμα του βιβλίου σας δεν θα εξατμιστεί ούτε σε χίλια χρόνια».
Τα λόγια της υποδοχής του Λαμαρτίνου στη «Μιρέγια» του Μιστράλ
To 1904 o Μιστράλ θα λάβει το βραβείο Νόμπελ από τη σουηδική ακαδημία, η οποία, σύμφωνα με τα λεγόμενά της, επιβραβεύει τη λογοτεχνική πρωτοτυπία της παραγωγής του, που καταφέρνει να αποτυπώνει πιστά το φυσικό τοπίο και το ντόπιο πνεύμα του προβηγκιανού λαού. Σημαντικό ρόλο ως προς τη βράβευσή του έπαιξε η πρώτη του ποιητική σύνθεση (1859) «Mirèio», (γαλλ. Mireille), ένα έργο επικολυρικό που έχει ως θέμα τον πολυστένακτο έρωτα μεταξύ της Mirèio και του Vincèn, δυο νέων διαφορετικών κοινωνικών καταβολών. Το ποίημα χαρακτηρίστηκε άμεσα από τον Λαμαρτίνο ένα αριστούργημα, οι εκδόσεις που έχει επιδεχτεί είναι αλλεπάλληλες ενώ έχει μεταφραστεί σε πάνω από δεκαπέντε γλώσσες. Από πολύ νωρίς ο γνωστός συνθέτης Σαρλ Γκουνώ σχεδίασε το ανέβασμά του με επιτυχία στην όπερα της Γαλλίας, όπου συνεχίζει ακόμη να προκαλεί συγκινήσεις στο κοινό.
Δυστυχώς στα ελληνικά, εξ όσων γνωρίζουμε, δεν έχει επιχειρηθεί μια ολοκληρωμένη μετάφραση. Αρκετές όμως είναι οι αποσπασματικές μεταφραστικές απόπειρες, όπως του Παλαμά το 1930 (το απέδωσε ως Μιρέγια), καθώς και του πατέρα του Σεφέρη, Στ. Σεφεριάδη το 1939 (το απέδωσε ως Μιρέλλη). Στην Κύπρο επίσης ο Ζ. Διοδώρου το 1948 επιχείρησε μεταφράσματα, και βέβαια ένα μικρό στιγμιότυπο του ποιήματος απέδωσε στα ελληνικά και ο Κ. Γ. Καρυωτάκης, με αρκετά ελεύθερο τρόπο, και βρίσκεται στη συλλογή του «Τα Νηπενθή». Αυτό το τελευταίο στιγμιότυπο, που ο ίδιος τιτλοφορεί «Η αγάπη του Βικέντιου», θα φανερώσουμε εδώ:
.
Λέει: Σ’ αγαπώ· δεν τρώω, δεν πίνω…
Μιρέγια, ιδέ το χόρτο εκείνο
που το ζυγώνουν τα κύματα τώρα.
Φυτρώνει στα ρηχά νερά,
δυο μόνο ανθάκια έχει μικρά
κι είναι, Μιρέγια, μια χαρά.
Όμως αν έρθει της αγάπης η ώρα,
το ένα το λούλουδο μονάχο
θα πάει κοντά σε κάποιο βράχο
τα πέταλα στον ήλιο για ν’ απλώσει.
Και βλέποντάς το έτσι λαμπρό,
τ’ άλλο λουλούδι ερωτικό
κάνει ν’ ανέβει απ’ το βυθό,
ένα φιλί στο ταίρι του να δώσει.
Πάνου στο βράχο για να φτάσει
και στην αγάπη, ώσπου να σπάσει
το τρυφερό κλωνάρι του τεντώνει,
κι όταν ελεύτερο βρεθεί,
νεκρό κι ωραίο θενά συρθεί,
τ’ άλλο για να ‘βρει. Ένα φιλί,
Μιρέγια, κι ας πεθάνω! Είμαστε μόνοι.
Κ. Γ. Καρυωτάκης
.
BONUS
Μια ενδεικτική απαγγελία της Mirèio με βάση την αυθεντική, προβηγκιανή της γραφή, που άλλοτε αποτελούσε επίσημη γλώσσα ποιητών και τροβαδούρων, ξεχωριστή για το λογοτεχνικό βάθος και τη μουσικότητά της – αξίζει να την ακούσουμε ώστε να πάρουμε μια ιδέα των χρωματικών της τόνων:
.
____________________________________
Επιστροφή στο αφιέρωμα για τον Φρειδερίκο Μιστράλ
