Ο αμερικανός ποιητής Theodore Roethke (1908-1963) θεωρήθηκε ο καλύτερος ποιητής της γενιάς του. Το 1954 κέρδισε το Πούλιτζερ για το The Waking, ενώ δίδαξε ποίηση στο University of Washington για δεκαπέντε χρόνια και μαθητές του τον χαρακτήρισαν τον «καλύτερο δάσκαλο» που γνώρισαν ποτέ. Ο πατέρας του, Γερμανός μετανάστης στην Αμερική, ήταν παραγωγός κηπευτικών και είχε ένα τεράστιο θερμοκήπιο όπου ο Roethke πέρασε μεγάλο μέρος της παιδικής του ηλικίας. Το 1923 ο θείος του αυτοκτόνησε και ο πατέρας του πέθανε από καρκίνο. Ήταν δυο γεγονότα που σημάδεψαν τον έφηβο ποιητή. Ο ίδιος θα πέθαινε από καρδιακή προσβολή το 1963 ενόσω κολυμπούσε στην πισίνα ενός φίλου του. Κατά τα φοιτητικά του χρόνια –παρακολούθησε φιλολογικές σπουδές- ήταν υπέρβαρος και τού ασκούσε έλξη το περιθώριο. Ανέκαθεν υπήρξε μάλλον μια εκκεντρική φιγούρα και τις περισσότερες φορές έμοιαζε λυπημένος και με ασταθή ψυχική ισορροπία. Πολλοί έχουν μιλήσει για την μεγάλη επίδραση που άσκησε στην αμερικανική ποίηση της γενιάς του και στις επόμενες γενιές. Οι στίχοι του έχουν ρυθμό και πάλλονται μεταξύ ενδοσκόπησης και «ζωντανών» εικόνων του κόσμου.

Το ποίημά του My Papa’s Waltz («Του Μπαμπούλη μου το Βαλς») θεωρείται από τα πιο σημαντικά που έγραψε ποτέ και άντεξε στο χρόνο, καθώς οι 16 του σειρές έγιναν το αντικείμενο ανάλυσης επί σειρά ετών από «ειδικούς» και «λαϊκούς» αναγνώστες. Μια οικογενειακή σκηνή μέσα από τα μάτια ενός παιδιού πυροδοτεί συζητήσεις: είναι μια τρυφερή ανάμνηση για τη σχέση πατέρα και γιου και ο ποιητής τον θυμάται με αγάπη καθώς τον έχασε νωρίς στην εφηβεία; Θα έπρεπε η συμπεριφορά του πατέρα να καταδικαστεί; Γυρίζει από τη δουλειά, έχοντας πιεί και θέλει να χορέψει με τον γιο του. Υπάρχουν στοιχεία βίας. Μήπως η μητέρα είναι συνένοχη και θα έπρεπε να επέμβει; Την ίδια στιγμή υπάρχει μια περιδίνηση αγάπης. Κατά πόσο μεσολαβούν μεταγενέστερες κοινωνικές «νόρμες» και «ορθότητα» από την πλευρά των αναγνωστών; «Διαβάστε το ποίημα ξανά, αργά και προσεκτικά» λένε συχνά οι δάσκαλοι.

 

“Του Μπαμπούλη μου το Βαλς”

Το ουίσκι στο δικό σου χνώτο
Μπορούσε να ζαλίσει έν’ αγοράκι·
Μα εγώ κρατιόμουν, σαν το θάνατο:
Δεν ήταν εύκολο τέτοιο βαλσάκι.

Κάναμε τρέλες, ώσπου τα ταψιά
Γλιστρούσαν από της κουζίνας το ράφι·
Της μητέρας μου η έκφραση αψιά,
Αδύνατον να ξεσυνοφρυωθεί.

Σ’ ένα κότσι πάνω χτυπούσε
Το χέρι που κρατούσε τον καρπό μου·
Μι’ αγκράφα, κάθε που στραβοπατούσες,
Έγδερνε το δεξί αυτί μου.

Το ρυθμό στο κεφάλι μου κρατούσες
Μ’ ένα χέρι απ’ τη βρωμιά σκληρυμένο,
Με το βαλς στο κρεβάτι μ’ ακουμπούσες
Στο ρούχο σου όπως ήμουν κολλημένο.

Theodore Roethke
μτφρ: Πάνος Κουτούλιας

.

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ
Ο Πάνος Στασινός γεννήθηκε το 1996 στην Αθήνα, όπου ζει και εργάζεται. Σπούδασε Ιστορία της Τέχνης και Ιστορία της Φιλοσοφίας. Βιβλία του: Προϊστορία για έναν (Υποκείμενο, 2017), Ο θάνατος είναι μέσα στα πράγματα (Ίκαρος, 2023).