Η  Sojourner Truth (π.1797-1883), κατά κόσμον Isabella Baufree, γυναίκα, γεννημένη σκλάβα σε οικογένεια φλαμανδών εποίκων, θα βιαστεί, μεταπωληθεί και κακοποιηθεί εξακολουθητικά από οικογένειες λευκών ιδιοκτήτων. Θα προσφύγει στο δικαστήριο με σκοπό να κερδίσει τον κηδεμονία του γιου της ενάντια στον λευκό ιδιοκτήτη της, πράξη ανήκουστη για την εποχή. Θα κερδίσει τελικά όχι μόνο τον γιο της αλλά και την ελευθερία της και θα αλλάξει μόνη της το όνομα της. Ταυτόχρονα θα συνδεθεί με κύκλους ενεργών πολιτικά προτεσταντών μεθοδιστών που δραστηριοποιούνταν για τα δικαιώματα των γυναικών και των έγχρωμων στις ΉΠΑ και θα παραμείνει ενεργή πολιτικά μέχρι το τέλος της ζωή της. Υπήρξε από τις πρώτες φεμινίστριες στις ΗΠΑ, μια εκκεντρική ίσως για τα σημερινά δεδομένα προσωπικότητα, η οποία συνέδεσε το ζήτημα της φυλής, του φύλου και του μισθού. Οι λέξεις της τα λένε όλα: “οι μαύροι άνδρες μας φέρονται σαν τους ιδιοκτήτες”. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Truth κέρδισε τις μάχες της σε ένα εξαιρετικά δυσμενές περιβάλλον, πολύ πριν τον αμερικανικό εμφύλιο. Ο εμφύλιος την βρίσκει ήδη απελεύθερη και να αγωνίζεται στο πλευρό των βόρειων.

 

 

1

Λόγος που εκφωνήθηκε στην πρώτη αμερικανική συνάντηση για τα δικαιώματα των γυναικών στον ναό τού Broadway united church of Christ, στην Νέα Υόρκη, στις 6 & 7 Σεπτεμβρίου 1853 (7 Σεπτεμβρίου 1853)

Δεν είναι άραγε θεμιτό, να θέσω ενώπιον σας το ζήτημα του πνεύματος, ώστε να δω το πνεύμα από το οποίο είστε φτιαγμένοι; Βλέπω ότι μερικοί από εσάς έχουν το πνεύμα χήνας και άλλοι το πνεύμα φιδιού. Νιώθω οικεία εδώ. Σας απευθύνομαι, πολίτες της Νέας Υόρκης, καθώς υποθέτω ότι τέτοιοι είστε. Είμαι πολίτης της πολιτείας της Νέας Υόρκης· γεννήθηκα σε αυτή, ήμουν σκλάβα στην πολιτεία της Νέας Υόρκης και τώρα είμαι μια καλή πολίτης αυτής της ίδιας πολιτείας. Γεννήθηκα εδώ, και μπορώ να σας πω πως νιώθω οικεία. Κοιτάζω γύρω μου και παρατηρώ, και μπορώ να πω κάποια πράγματα και για τα γυναικεία δικαιώματα. Έρχομαι λοιπόν να μιλήσω για τα δικαιώματα των γυναικών, και να προσθέσω τα πράγματα που ξέρω για να κρατήσω την ζυγαριά ισόρροπη. Ξέρω πως το να βλέπει κάποιος μια έγχρωμη γυναίκα να μιλά προκαλεί απαξιωτικούς ψιθύρους και ενοχλήσεις, μα είμαστε καταπιεσμένες αρκετό καιρό τώρα, θα σηκωθούμε ξανά, και να λοιπόν που εγώ τώρα είμαι εδώ.

Σκεφτόμουν, καθώς βλέπω τις γυναίκες να αγωνίζονται για τα δικαιώματα τους, σκεφτόμουν ποια είναι η διαφορά μεταξύ του τώρα και των παλιών καιρών. Έχω μόνο μερικά λεπτά να μιλήσω, αλλά υπήρχε μια εποχή που οι βασιλείς της Γης άκουγαν μια γυναίκα όταν μιλούσε. Υπήρχε ένας βασιλιάς στις Γραφές, και τότε ήταν η εποχή που οι βασιλείς της Γης θα σκότωναν οποιαδήποτε γυναίκα βρισκόταν ενώπιον τους. Μα η βασίλισσα Εσθήρ βγήκε μπροστά καθώς ήταν καταπιεσμένη και ένιωθε την μεγάλη αδικία και είπε πως είτε θα έβλεπε τον βασιλιά για του μεταφέρει η ίδια το αίτημα της ή θα πέθαινε. Είναι άραγε ο “βασιλιάς”[1] των Ηνωμένων Πολιτειών πιο σπουδαίος, πιο βάρβαρος και πιο σκληρός; Αλλά ο βασιλιάς εκείνος σήκωσε το σκήπτρο του και είπε: “Το αίτημα σου θα πραγματοποιηθεί- και το μισό από το βασίλειο μου, θα το δώσω σε εσένα!” Και μετά είπε πως θα κρεμούσε τον Αμάν από τις ψηλές κρεμάλες που είχε φτιάξει. Όμως κάτι τέτοιο δεν είναι αυτό για το οποίο παλεύουν οι γυναίκες. Οι γυναίκες θέλουν τα δικαιώματα τους όπως η Εσθήρ. Ήθελε απλά να εξηγήσει τα δικαιώματα της. Και αυτός ήταν τόσο ανοιχτόμυαλος μαζί της, που της είπε “το μισό από το βασίλειο μου θα το δώσω σε εσένα” και δεν περίμενε καν να του το ζητήσει, ήταν τόσο ανοιχτόμυαλος μαζί της.

Τώρα οι γυναίκες δεν ζητούν μισό βασίλειο, ζητούν τα δικαιώματα τους και όμως αυτά δεν τους δίνονται. Και όταν έρχεται μια γυναίκα να τα ζητήσει ακούς τους γιους τους να αποδοκιμάζουν τις ίδιες τους τις μανές, γιατί ζητούν δικαιώματα, και όμως μπορούν να ζητήσουν τίποτα άλλο, τίποτα λιγότερο; Ο βασιλιάς διέταξε να κρεμάσουν τον Αμάν στις κρεμάλες που είχε ετοιμάσει για άλλους και εγώ δεν επιθυμώ κανείς να γίνει φονιάς, αλλά λυπάμαι πραγματικά να βλέπω κάποιους τόσο στενόμυαλους. Και όμως τα δικαιώματα μας θα τα πάρουμε, θα το δείτε, και τίποτα δεν μπορεί να μας τα στερήσει, δοκιμάστε να μας τα στερήσετε και θα δείτε. Μπορείτε να γιουχάρετε όσο θέλετε αλλά να ξέρετε πως ερχόμαστε. Οι γυναίκες δεν θα πάρουν τα μισά δικαιώματα απ όσα πραγματικά δικαιούνται, θέλουμε περισσότερα, και θα τα πάρουμε. Ο Ιησούς λέει: “Αυτό που λέω σε έναν, το λέω σε όλους, κοιτάξτε!” Και εγώ κοιτώ, ο Θεός λέει: “Τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου”. Οι γιοί και οι κόρες οφείλουν να συμπεριφέρονται σωστά στις μητέρες τους, αλλά δεν το κάνουν. Τους βλέπω να γελάνε και να δείχνουν με το δάχτυλο χλευαστικά στις μητέρες τους που ανεβαίνουν εδώ να μιλήσουν στο βάθρο. Όταν μια ηλικιωμένη γυναίκα βγαίνει να μιλήσει γιουχάρουν. Αν οι γιοί αυτοί είχαν ανατραφεί σωστά θα ξέραν κάτι καλύτερο να κάνουν από το να σκούζουν σαν φίδια και σαν χήνες. Τα βλέπω γύρω μου αυτά, και ήθελα να τα πω, και είμαι ευγνώμων για το ότι ακούστηκα. Ήθελα να σας πω λίγα πράγματα για τα γυναικεία δικαιώματα και έτσι έκανα, τα είπα. Θα κάθομαι ανάμεσα σας και θα βλέπω, και από καιρό σε καιρό θα σηκώνομαι για να σας πω πόσο βαθιά βρισκόμαστε ακόμα μέσα στη νύχτα.


[1]    Στα πλαίσια της ρητορικής σύνδεσης της βιβλικής παροιμίας, η Truth χρησιμοποιεί τον όρο “King“ για κάθε κράτος ανεξάρτητα πολιτεύματος.

 

.

2

Χαιρετισμός προς την πρώτη ετήσια συνάντηση της Αμερικανικής ένωσης για ίσα δικαιώματα (9 Μαΐου 1862)

Φίλες και φίλοι μου, χαίρομαι και εγώ με την χαρά σας, μα πραγματικά δεν ξέρω πως θα νιώθετε όταν ολοκληρώσω όσα έχω να πω. Εγώ, προέρχομαι από έναν άλλο χώρο, τον χώρο των σκλάβων. Έχουν λάβει πλέον την ελευθερία τους—και είναι πραγματικά καλή απόληξη το να έχουμε το θεσμό της σκλαβιάς εν μέρει κατεστραμμένο, αν και όχι εντελώς. Εγώ θέλω να καταστρέψω αυτό το θεσμό από τη ρίζα του, να καταστρέψω κάθε του κλαδί. Τότε όντως θα υπάρχει ελευθερία για όλες. Νιώθω ότι αν πρέπει να απαντήσω για κάθε τι που επιβάλλεται στο σώμα μου όπως κάθε άντρας κάνει, τότε έχω το δικαίωμα να έχω όσα και ένας άντρας. Γίνεται πολύς λόγος για τους έγχρωμους άνδρες και για τα δικαιώματα τους μα όχι τόσο και για τις έγχρωμες γυναίκες. Και αν οι έγχρωμοι άνδρες λάβουν τα δικαιώματα τους, και όχι οι γυναίκες τότε ο έγχρωμος άνδρας θα είναι αφέντης της έγχρωμης γυναίκας, και θα είναι το ίδιο άσχημη η κατάσταση όπως και πριν. Συνεπώς είμαι υπέρ της συνέχισης του κινήματος μας τώρα που υπάρχει γενική αναταραχή πάνω στο θέμα, γιατί άμα περιμένουμε για τον αγώνα μας τα πράγματα πρώτα να ηρεμήσουν ίσως πάρει καιρό μέχρι να μπορέσουμε να κινηθούμε ξανά[1]. Οι λευκές γυναίκες είναι πολύ εξυπνότερες και ξέρουν πολύ περισσότερα ενώ η έγχρωμη γυναίκα δεν ξέρει σχεδόν τίποτα. Πηγαίνουν έξω για να πλύνουν, που είναι και η υψηλότερη θέση στην οποία μια έγχρωμη γυναίκα μπορεί να φτάσει τώρα, και οι άνδρες τους δεν κάνουν τίποτα, περπατούν πάνω- κάτω αλαζονικά, και όταν οι γυναίκες τους έρχονται σπίτι και ζητούν τα χρήματα τους και τα παίρνουν όλα, τις κατακρίνουν γιατί δεν έχουν μαγειρέψει. Θέλω να συλλογιστείτε λίγο πάνω σε αυτό, είστε η ανάπαυση κάποιου άλλου, το λέω, η ανάπαυση του, και είμαι αρκετά μεγάλη ώστε να ήμουν μητέρα όλων όσων είναι εδώ. Θέλω οι γυναίκες να έχουν τα δικαιώματα τους. Στα δικαστήρια οι γυναίκες δεν έχουν δικαιώματα, δεν έχουν φωνή και κανείς δεν μιλάει υπέρ τους. Θέλω οι γυναίκες που ανήκουν στα χαμηλότερα κομμάτια της κοινωνίας, να έχουν πλέον τη φωνή τους. Αν ένα μέρος δεν είναι κατάλληλο για τις γυναίκες δεν είναι κατάλληλο και για τους άνδρες. Είμαι πάνω από 80 ετών, είναι πλέον καιρός να φύγω. Ήμουν 40 χρόνια σκλάβα και 40 χρόνια τώρα είμαι ελεύθερη, και θα χρειαστούν 40 χρόνια ακόμα για να έχουμε ίσα δικαιώματα για όλους. Υποθέτω ότι παραμένω εδώ ζωντανή γιατί οφείλω ακόμα κάτι να κάνω, υποθέτω οφείλω να σπάσω την αλληλουχία των γεγονότων. Έχω κάνει πολλά στη ζωή μου, τόσα όσα και ένας άνδρας, και όμως δεν πληρώθηκα τα ίδια. Έχω μάθει να δουλεύω στο χωράφι και να δένω το σιτάρι, να θερίζω και οι άνδρες δεν κάνουν περισσότερα από αυτό, και όμως πληρώνονται τα διπλάσια, το ίδιο γίνεται και με τις γερμανίδες γυναίκες[2]. Δουλεύουν στο χωράφι και κάνουν την ίδια δουλειά μα δεν παίρνουν τον ίδιο μισθό. Δουλεύουμε το ίδιο, τρώμε το ίδιο, και απαιτούμε το ίδιο. Υποθέτω πρέπει να είμαι η μόνη έγχρωμη γυναίκα που μιλά ανοιχτά για τα δικαιώματα των έγχρωμων γυναικών. Θέλω να κρατήσω την κατάσταση σε εγρήγορση, τώρα που ο πάγος έχει ραγίσει. Αυτό που θέλουμε είναι παραπάνω χρήματα. Και εσείς οι άνδρες θα πρέπει να ξέρετε ότι θα παίρνετε τα ίδια λεφτά με εμάς όταν θα δηλώνετε την εργασία σας. Μα όταν θα πάρουμε πλήρως τα δικαιώματα μας δεν θα χρειάζεται να ερχόμαστε σε εσάς για χρήματα, γιατί θα έχουμε αρκετά χρήματα στη δική μας τσέπη, και ποιος ξέρει, μπορεί να έρχεστε εσείς να μας ζητάτε λεφτά. Αλλά βοηθήστε μας τώρα, μέχρι να τα πάρουμε. Είναι παρήγορο ότι μόλις κερδίσουμε αυτή τη μάχη δεν θα ερχόμαστε πλέον σε εσάς. Έχετε τόσο καιρό τα δικαιώματα σας, που σκέφτεστε πλέον σαν τους αφέντες των σκλάβων, νομίζετε πως σας ανήκουμε. Ξέρω πως είναι δύσκολο για κάποιον που κατέχει την εξουσία για τόσο καιρό να την αφήσει, σε κόβει σαν μαχαίρι. Μα θα νιώσετε καλύτερα όταν γιατρευτεί αυτή η πληγή. Είμαι στην Ουάσινγκτον τρία χρόνια, και έχω δει τους έγχρωμους εδώ. Τώρα οι έγχρωμοι άνδρες έχουν το δικαίωμα να ψηφίζουν. Τώρα υποτίθεται έχουν τα ίδια δικαιώματα αφού οι έγχρωμοι μπορούν να ψηφίσουν. Θα μιλήσω και άλλες φορές όσο είμαι εδώ, και τώρα θα σας πω ένα τραγούδι, καθώς όσο είμαι εδώ δεν άκουσα κανένα τραγούδι ακόμα.[3]


[1]    Αναφέρεται εδώ στον αμερικανικό εμφύλιο ο οποίος είχε ξεκινήσει έναν χρόνο πριν.

[2]    Η Truth εδώ αναφέρεται στις γερμανίδες και φλαμανδές γυναίκες των αποικιακών αγροτικών κοινοτήτων των βορείων ΗΠΑ με τις οποίες πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της τόσο ως σκλάβα όσο και ως ελεύθερη. Η ίδια η Truth είχε σαν μητρική γλώσσα τα φλαμανδικά και όχι τα αγγλικά.

[3]    Η Truth σύμφωνα με παρεβρισκόμενους τραγούδησε μετά ένα τραγούδι δικής της σύνθεσης, το “We are going home”. Από την εποχή της σκλαβιάς απολάμβανε ιδιαίτερα το τραγούδι. Το τραγούδι είχε θρησκευτικό και μεσσιανικό περιεχόμενο και μιλούσε για το “μέρος” στο οποίο θα ξεκουραστούμε από κάθε εργασία, και για το οποίο οφείλουμε να παλέψουμε.

 

 

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟ ΘΕΜΑ

.

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ
Ο Δημήτρης Μ. Μόσχος γεννήθηκε το 1987 στην Αθήνα. Σπούδασε ιστορία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και πολιτική φιλοσοφία στο Πάντειο. Άρθρα και μεταφράσεις του πάνω στην πολιτική επιστήμη, την ιστορία και την πολιτική φιλοσοφία έχουν δημοσιευτεί σε έντυπα της Ελλάδας και του εξωτερικού ενώ αρθρογραφεί τακτικά στο περιοδικό Yusra. Από το Νοέμβριο του 2019 κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αντίποδες το βιβλίο “Μακεδόνικο παραμύθι”, μια μεταφρασμένη ανθολογία της σύγχρονης ποίησης της δημοκρατίας της Β. Μακεδονίας με ιστορική και γλωσσολογική προσέγγιση. Θεωρεί ότι ένα ερώτημα είναι το βασικό ερώτημα της ριζσσπαστικής σκέψης που εμπεριέχει όλα τα άλλα: υπό ποιες συνθήκες οι άνθρωποι φαντασιώνονται καλύτερους κόσμους; Αυτή είναι και η σκοπιά που προσπαθεί να δει σε κάθε επιμέρους περίσταση. Επικοινωνία dimimos@windowslive.com