.
Ι. Εισαγωγή στο γενικό ζήτημα

Στις 9 Αυγούστου οι προεδρικές εκλογές στη Λευκορωσία ολοκληρώθηκαν. Σε έκπληξη κανενός, ο επί 26 χρόνια πρόεδρος της χώρας Λουκασένκο βγήκε νικητής με ποσοστό 80.24%. Το γιατί κάτι τέτοιο είναι προβληματικό δεν φαίνεται μόνο από την επί σχεδόν τρεις δεκαετίες παραμονή του στην εξουσία, δεν πρέπει δηλαδή να απομειώνεται το πρόβλημα σε ανούσιες συζητήσεις περί δημοκρατίας. Μέχρι στιγμής έχουμε οδοφράγματα, μολότοφ, χιλιάδες κόσμου σε όλη τη χώρα στους δρόμους, πυροβολισμούς σε διαδηλωτές, 6.000 συλλήψεις και έναν νεκρό διαδηλωτή χτυπημένο από φορτηγό της αστυνομίας. Το τελευταίο κόκκινο άστρο της Ευρώπης τρεμοπαίζει.

Η άνοδος του Λουκασένκο στην εξουσία το 94′ συνοδεύτηκε από μια επιστροφή αρκετών σοβιετικών νομοθεσιών. Σε αντίθεση με τα φιλελεύθερα δυτικά media που χαρακτηρίζουν την Λευκορωσία ως την τελευταία “δικτατορία” της Ευρώπης, θα ήταν ακριβέστερο να χαρακτηριστεί ως η πρώτη καθαρή σοσιαλδημοκρατία της Ευρώπης, τουλάχιστον σε οικονομικό επίπεδο. Σε αντίθεση με άλλες πρώην σοβιετικές δημοκρατίες που προσπάθησαν μέσω “μεταβατικών οικονομικών πολιτικών” να περάσουν από τον κρατικό σοβιετικό καπιταλισμό στην ελεύθερη αγορά, στην Λευκορωσία ο στόχος ήταν ακριβώς ένας συνδυασμός ελεύθερων επενδύσεων με κρατικό μονοπώλιο σε άλλους τομείς. Τα επαγγέλματα υπηρεσιών, και όσα σχετίζονται με την κυκλοφορία των εμπορευμάτων μπορούσαν να είναι ιδιωτικά, αλλά οι τηλεπικοινωνίες, η βαριά βιομηχανία και οι συγκοινωνίες παρέμειναν αυστηρά κρατικά. Το 80% της συνολικής κίνησης κεφαλαίου και του ΑΕΠ παραμένει όλα αυτά τα χρόνια υπό κρατικό έλεγχο. Σκοπός αυτής της πολιτικής επιλογής ήταν η αποφυγή των φαινομένων που παρατηρήθηκαν σε άλλες μετασοβιετικές δημοκρατίες και κυρίως στη γειτονική Ουκρανία. Όντως η Λευκορωσία, αν και είναι η φτωχότερη από τις ευρωπαϊκές χώρες της ΕΣΣΔ γνώρισε μια αργή και σταδιακή πτώση του βιοτικού επιπέδου και των μισθών και συγκριτικά, ελάχιστη μετανάστευση στην Ευρώπη. Οι λευκορώσοι δεν γνώρισαν απότομη εξαθλίωση. Σκοπός του καθεστώτος αυτά τα χρόνια ήταν αφενός η δημιουργία κοινωνικής συναίνεσης μέσω της προβολής των γειτονικών χωρών ως φόβητρα (προσοχή γιατί θα γίνουμε Πολωνία, θα γίνουμε Ουκρανία, θα γίνουμε Γεωργία) αφετέρου ήταν η δυνατότητα του κράτους, στο βαθμό που ελέγχει άμεσα το μεγαλύτερο κομμάτι της βαριάς βιομηχανίας να ασκεί άμεση εξωτερική και εσωτερική οικονομική πολιτική. Το βασικό εισόδημα της χώρας θα γίνει η μεταποίηση αερίου και πετρελαίου από τη Ρωσία και η εξαγωγή του στην Ευρώπη, καθώς και η δίοδος αγωγών αερίου που κατευθύνονται προς την Ευρώπη απευθείας. Η βαριά της βιομηχανία, κατά βάση παραγωγή κινητήρων αεροπλάνων και βαρέων μηχανών θα εξάγεται πίσω στη Ρωσία και την Ουκρανία. Η Λευκορωσία, όλα αυτά τα χρόνια θα ασκήσει σκληρή προστατευτική εμπορική πολιτική με υψηλούς δασμούς και συνεχείς υποτιμήσεις του νομίσματος της, οδηγώντας έτσι σε μια ιδιάζουσα φτώχεια τον τοπικό πληθυσμό.

Για να λειτουργήσει αυτό το οικονομικό καθεστώς, έπρεπε το κράτος να είναι ενιαίο και θωρακισμένο από δημοκρατικές ομάδες πίεσης που θα μπορούσαν σχετικά γρήγορα να μεταβάλλουν την νομοθεσία και το καθεστώς ιδιοκτησίας των βασικών οικονομικών μονάδων. Έτσι ο Λουκασένκο δημιούργησε άμεσα κυβερνητικό μηχανισμό και όχι κομματικό, καθώς στην Λευκορωσία δεν υπάρχουν κόμματα αλλά ονομαστικοί υποψήφιοι. Μόνο τυπικά γίνονται εκλογές, οι οποίες κατά κοινή ομολογία ήταν χαλκευμένες εδώ και δεκαετίες. Για να λειτουργήσει όλο αυτό, δεν πρέπει καμία ανάλυση να ξεχνά ότι στήθηκε ένα ανεπανάληπτο αστυνομικό κράτος, με την μεγαλύτερη αναλογία αστυνομικών ανά κάτοικο στον κόσμο[1], ενώ η ελευθερία του τύπου, όχι μόνο σε mainstream επίπεδο αλλά ακόμα και στο διαδίκτυο, περιορίστηκε πάρα πολύ. Κατά τραγική ειρωνεία, η Ρωσία, που πολλές φορές στηλιτεύεται ως “αντιδημοκρατική” λειτουργεί εδώ και χρόνια ως μοναδική δίοδος αντιπολιτευόμενων ειδήσεων στη χώρα. Από αυτό το γεγονός προκύπτει και η βασική μας θέση: τα αιτήματα για δημοκρατία στην Λευκορωσία δεν έχουν σαν αίτιο τους την έλλειψη δημοκρατίας, γιατί κάτι τέτοιο υπάρχει εδώ και χρόνια στη χώρα.

Η Λευκορωσία βασίζεται εδώ και δεκαετίες σε διμερείς συμφωνίες πολιτικού χαρακτήρα με την Ρωσία για φθηνές πρώτες ύλες της, γεγονός που κάνει την βιομηχανία και σχεδόν το σύνολο της λευκορώσικης οικονομίας αποτέλεσμα συνδυαστικού σχεδιασμού μεταξύ Ρωσίας και Λευκορωσίας. Ταυτόχρονα όμως, ενώ η Λευκορωσία ασκεί σκληρό προστατευτισμό, δεν ισχύει το ίδιο και για τους προορισμούς εξαγωγών της. Η Λευκορωσία εδώ και χρόνια απολάμβανε κάτι που θεωρείται ανήκουστο στο σύγχρονο καπιταλισμό: η ίδια μπορούσε να εξάγει στις ελεύθερες αγορές αλλά δική της αγορά παρέμενε ελάχιστα διεθνοποιημένη. Έτσι τα προϊόντα της στην Ρωσική και ευρωπαϊκή αγορά την τελευταία δεκαετία χάσανε σε ανταγωνιστικότητα από την είσοδο της κινεζικής βιομηχανίας ενώ σταδιακά μειώθηκε και η ανάγκη της Ευρώπης σε ρωσικό και λευκορώσικο αέριο. Κάθε κλειδοκράτορας είναι σημαντικός μόνο όσο φυλάει μια πόρτα που έχει μέσα θησαυρούς, και ο θησαυρός της χώρας έπαψε να έχει ζήτηση. Αυτό οδήγησε σε βαθιά διαταραχή το σύνολο της Λευκορώσικης κοινωνίας: οι βαριές βιομηχανίες άρχισαν να έχουν τεράστια ελλείμματα, η ανεργία  και οι καθυστερήσεις πληρωμών εκτινάχθηκαν στα ύψη ενώ η ίδια η χώρα δεν μπορούσε να αποπληρώσει ούτε τις πρώτες ύλες που λάμβανε σε έκπτωση. Σύντομα η εντεινόμενη οικονομική κρίση και στην Ρωσία, οδήγησε την τελευταία να είναι πιο απρόθυμη να κάνει εκπτώσεις στις πρώτες ύλες,[2] παρά και μόνο αν η Λευκορωσία πιεζόταν να εκσυγχρονίσει την παραγωγή της, πράγμα που θα σήμαινε μείωση του εργατικού της δυναμικού και ενσωμάτωση σε μια ενιαία διεθνή αγορά με τη Ρωσία, και ούτε λίγο ούτε πολύ, ενσωμάτωση της Λευκορωσίας στην Ρωσία.[3]

Η άρνηση του Λουκασένκο σε αυτά τα σενάρια, αλλά και πολλών λευκορώσων από αυτούς που τώρα διαδηλώνουν εναντίων του ήταν αναμενόμενη. Δεν θα μπορούσαν να δεχτούν την ενσωμάτωση σε ένα άλλο κράτος και την απότομη διάνοιξη τους στις διεθνείς αγορές. Σε αντίθεση με όσους τρέχουν να κάνουν εδώ αντι-ιμπεριαλιστική γυμναστική και να κατηγορήσουν την ΕΕ για την διάλυση του λευκορώσικου κοινωνικού κράτους και πολιτικού συστήματος, πρέπει να θυμούνται, ότι εδώ η Ρωσία λειτούργησε ως δίαυλος του πλανητικού κεφαλαίου και της δυναμικής του ως προς την Λευκορωσία. Το πρόβλημα είναι ότι παρά το γεγονός ότι ο Λουκασένκο και η μεγάλη πλειοψηφία των κατοίκων της χώρας συμφωνούσαν ως προς την οικονομική προστασία της χώρας, η πολιτική και οικονομική δομή έφερνε την κυβέρνηση και τους πολίτες σε σχέση αφεντικού και εργαζομένου. Όντως, η κυβέρνηση του Λουκασένκο είναι ταυτόχρονα και ένωση εργοδοτών αφού ελέγχει το συντριπτικό κομμάτι της οικονομίας. Όταν πλέον από το 2016 άρχισε η οικονομία να διαλύεται και ο πληθωρισμός να ανεβαίνει αισθητά οι διαδηλώσεις ενάντια στην κυβέρνηση διαλύθηκαν βίαια ενώ προσπάθησαν τα κυβερνητικά όργανα να επιβάλλουν πρόστιμα σε όσους δεν δουλεύουν, σε μια προσπάθεια η ανεργία να ποινικοποιηθεί και ο κόσμος να εξαναγκαστεί να δουλέψει στη μαύρη οικονομία.[4] Έτσι κατά παράδοξο τρόπο, φτάσαμε εδώ, σε αυτή τη συγκεχυμένη κατάσταση: οι αγώνες ενάντια στην πτώση του βιοτικού επιπέδου της Λευκορωσίας να είναι ταυτόχρονα αντι-εργοδοτικοί και αντι-κυβερνητικοί με αίτημα τις δίκαιες εκλογές. Οι λευκορώσοι βρίσκονται στην αστεία μα αληθοφανή θέση να πιστεύουν ότι μπορούν κυριολεκτικά να καταψηφίσουν τα αφεντικά τους. Θεωρητικά η αλλαγή κυβέρνησης θα μειώσει την κρατική καταστολή, θα βελτιώσει το νομικό σύστημα, θα μειώσει τη λογοκρισία, διαστάσεις αδιαμφισβήτητα σημαντικές τόσο για την καθημερινή ζωή όσο και για τα κινήματα. Το αν ο Λουκασένκο θα πέσει άμεσα, παραμένει άγνωστο, οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι αν οι κινητοποιήσεις δεν κλιμακωθούν, κάτι τέτοιο είναι αδύνατο.

Πρακτικά όμως, το άνοιγμα στις διεθνείς αγορές μέσω μιας αλλαγής κυβέρνησης θα βελτιώσει τους οικονομικούς δείκτες αλλά θα χειροτερέψει τις οικονομικές διαστάσεις της καθημερινής ζωής. Το κεφάλαιο δεν είναι μόνο τα αφεντικά του, ούτε καν μόνο το κράτος. Η ζωή των κατοίκων της περιοχής δεν θα γίνει ούτε χειρότερη ούτε καλύτερη, θα αλλάξει απλά ως προς το τι είναι χάλια. Θα κερδίσουν σίγουρα πολλά ως προς την ικανότητα κοινωνικοποίησης και ελεύθερης μετακίνησης αλλά θα χάσουν σε εργασιακό επίπεδο την ελάχιστη ασφάλεια που έχει απομείνει. Οι κινητοποιήσεις της Λευκορωσίας δεν είναι σημάδια μιας δημοκρατικής εποχής που ανατέλλει, καθώς η δημοκρατία από μόνη της δεν μπορεί να επιλύσει τις αντιφάσεις του καιρού μας. Οι κινητοποιήσεις αυτές, δείχνουν πως όλο και λιγότεροι εργαζόμενοι, όλο και λιγότερο βιομηχανικό κεφάλαιο χρειάζεται στον πλανητικό πλέον καπιταλισμό. Είναι οι κινητοποιήσεις των κόκκινων άστρων που δύουν, και μαζί τους κάθε αφήγηση που επικύρωνε και αντάμειβε την σημαντικότητα της εργασίας μέσω κρατικών προνοιακών πολιτικών. Η σοσιαλδημοκρατική συμμαχία που το κράτος προσπαθούσε να προσδέσει τους εργαζόμενους στην συσσώρευση του κεφαλαίου μέσω παροχών πλέον καταρρέει γιατί το κεφάλαιο δεν χρειάζεται τις παροχές του κράτους, δεν χρειάζεται καν τόσο μαζική εργασιακή μάζα. Οι μάζες της Λευκορωσίας είναι οι μάζες ενός κόσμου που νομίζει πως ακόμα είναι σημαντικός, σε μια πραγματικότητα που γίνεται όλο και πιο ασήμαντος. Ο καπιταλισμός δεν έχει ανάγκη τις παλαιές του εδαφικοποιήσεις.
.

ΙΙ. Ένα νέο Μαϊντάν; Μάλλον όχι

Οι συνειρμοί με τα ουκρανικά γεγονότα είναι φυσικά αναπόφευκτοι στο βαθμό που η Ουκρανία αποτέλεσε τραυματικό γεγονός για όλη την ανατολική Ευρώπη. Για να ακριβολογούμε αποτέλεσε παράδειγμα προς αποφυγή, καθώς οφείλουμε να αναγνωρίσουμε, ότι παρά τις διαφωνίες μας, κανένα κίνημα πλατείας στην ανατολική Ευρώπη μετά την Ουκρανία (Αρμενία, Γεωργία) δεν αποδέχτηκε την σύγκριση. Υπό αυτή την έννοα το Μαϊνταν-ΑντιΜαϊνταν έκανε καλό ως αρνητικό παράδειγμα. Στο συλλογικό ασυνείδητο το Μαϊντάν είναι κάτι που δεν πρέπει να ξαναγίνει, και η ευθύνη για την τραγική του κατάληξη, τόσο εντός όσο και εκτός Ουκρανίας έχει αποδοθεί στην ακροδεξιά. Στην Ουκρανία το πιο μαχητικό κομμάτι των πορειών, οι ακροδεξιοί ήταν για χρόνια προπονημένοι και οργανωμένοι σε λέσχες φιλάθλων ενώ το ουκρανόφωνο κομμάτι της χώρας συνολικά διέπονταν από αντι-ρωσικές εθνικές αφηγήσεις ήδη από την περίοδο της ΕΣΣΔ. Αντιθέτως στην Λευκορωσία κανένας από αυτούς τους παράγοντες δεν είναι υπαρκτός. Η Λευκορώσικη ακροδεξιά είναι αδύναμη, όχι τόσο λόγω της πολιτικής ηγεμονίας του Λουκασένκο αλλά γιατί η ίδια η Λευκορωσία έχει αδύναμη εθνική αφήγηση. Οι λευκορώσοι, θεωρούν ως αφετηρία της σύγχρονης εθνικής τους ιστορίας την επανάσταση του Φεβρουαρίου το 1917, και αυτή τη σημαία σηκώνουν σήμερα ενάντια στο καθεστώς του Λουκασένκο, την σημαία που είχαν τόσο κατά την μενσεβικική περίοδο όσο και τη περίοδο 1991-1995 πριν την τωρινή κυβέρνηση. Η ίδια η σημαία δημιουργήθηκε από έναν μετριοπαθή σοσιαλιστή αρχιτέκτονα το 1917. Είναι γεγονός πως κατά την περίοδο του Β.Π.Π λευκορώσικες οργανώσεις που συνεργάστηκαν με τους ναζί επίσης χρησιμοποίησαν την σημαία ως σύμβολο αντι-σοβιετισμού αλλά και γιατί τα χρώματα της ήταν σχεδόν πανομοιότυπα με αυτά της Πολωνίας. Η λευκορώσοι εθνικιστές καλλιεργούσαν την συνάφεια πολωνικού και λευκορώσικου εθνικισμού ως ένδειξη αντι-σοβιετισμού.[5] Όμως πρέπει να σημειωθεί ότι αυτές οι ομάδες ήταν ιδιαίτερα ολιγομελείς και παίζουν μικρό ρόλο στην εθνική σημερινή αφήγηση. Οι συνδηλώσεις της είναι συγκεχυμένες, μάλλον είναι περισσότερο αντι-σοβιετικές, και συνεπώς ενάντια στον Λουκασένκο που κάνει ακόμα εκτεταμένη χρήση των σοβιετικών συμβόλων προσπαθώντας να νομιμοποιηθεί. Είναι σύμβολο υπέρ μιας φιλελεύθερης δημοκρατίας του τύπου που υποτίθεται υπήρχε το 1917-1918 και 1991-1994 παρά ενός καθαρού επιθετικού ρατσισμού ενάντια στους ρώσους.[5] Παρ’ όλα αυτά ο εθνικός, ενωτικός και διαταξικός χαρακτήρας του εν λόγου συμβόλου δεν μπορεί να αμφισβητηθεί και αν και μικρή,[6] η πιθανότητα να πάρει και ρατσιστικό χαρακτήρα δεν μπορεί να αποκλειστεί. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει ρατσιστικός αντι-ρωσισμός καθώς στην χώρα δεν υπάρχει “ρωσική μειονότητα”, η χώρα είναι ρωσόφωνη κατά απόλυτη πλειοψηφία. Αυτή η διαφορά πλαισίου, κάνει τη λευκορώσικη περίπτωση διαφορετική από την ουκρανική.

Στην Λευκορωσία δεν υπάρχει επίσης οργανωμένος ναζιστικός χώρος. Οι Λευκορώσοι στο σύνολο τους είναι περήφανοι για το τίμημα και την αντίσταση που έδειξαν στην ναζιστική εισβολή στον Β’ΠΠ. Έτσι αυτό που έχουμε στην Λευκορωσία ως κίνημα είναι κάτι πολύ πιο φιλελεύθερο και κεντρώο πολιτικά από την Ουκρανία. Αν η Ουκρανία ήταν η χειρότερη πλευρά των αντιφάσεων των κινημάτων των πλατειών, η Λευκορωσία είναι η καλύτερη. Αυτό όμως δεν αναιρεί το γεγονός ότι η μετριοπαθής πατριδολατρία και φιλελεύθερη πολιτική ατμόσφαιρα, διαμορφώνει μια εικόνα για το μέλλον πολύ αρνητική.

Όντας τέτοιο, το παρόν κίνημα είναι ένα κίνημα πολύ ανοργάνωτο και γιαυτό έχει λίγες πιθανότητες να πετύχει. Σε αντίθεση με την Ουκρανία, εδώ ο κόσμος που συγκρούεται στο δρόμο το κάνει για πρώτη φορά, έχει λίγη πείρα και οργανώνεται κατά βάση μέσα από blogspots και κανάλια του signal και του telegram. Η γενικότερη απουσία κομματικού μηχανισμού στη Λευκορωσία κάνει και την αντιπολίτευση ανοργάνωτη με αποτέλεσμα να μην μπορεί ούτε να ελέγξει ούτε να οργανώσει αλλά ούτε και να εκμεταλλευτεί τις πορείες. Όχι τυχαία, οι πορείες γρήγορα μετατράπηκαν σε αντι-κατασταλτικές μετά το όργιο αστυνομικής βίας της πρώτης νύχτας, και οι διαδηλωτές δεν υπάκουσαν στο διάγγελμα της Τιχανόβσκαγια να μην προβούν σε πράξεις βίας. Η Τιχανόβκσαγια, η αντίπαλος του Λουκασένκο στις εκλογές ήταν μέχρι πρότινος παντελώς άγνωστη και έβαλε υποψηφιότητα γιατί ο άνδρας της, ο οποίος ήταν κανονικά αντιπολιτευόμενος υποψήφιος μπήκε λίγο πριν τις εκλογές φυλακή. Οι χαλκευμένες εκλογές δίνουν την δυνατότητα σε αμφότερους τους υποψήφιους να επικαλεστούν αστρονομικά ποσοστά στο 80%. Το πιο πιθανό είναι όντως τα ποσοστά να είναι κάπου στη μέση, τον Λουκασένκο τον ψήφισε το σύνολο του κρατικού μηχανισμού, των κρατικών επιχειρήσεων και ανθρώπων που φοβούνται την ραγδαία οικονομική αλλαγή, ενώ την Τιχανόβσκαγια άτομα διάφορων ηλικιών και κοινωνικών backround που θεωρούν ότι οποιαδήποτε αλλαγή θα είναι προς το καλύτερο, σε μια από καιρό παρηκμασμένη συνθήκη. Αργά η γρήγορα όντως ο Λουκασένκο θα έχανε τις εκλογές όχι όμως συντριπτικά. Πάντως μέχρι στιγμής καμία πορεία στήριξης προς το καθεστώς δεν έχει πραγματοποιηθεί, έστω και ολιγομελής.
.

ΙΙΙ. Επίλογος

Κανένα σενάριο δεν είναι φωτεινό για τους κατοίκους της περιοχής. Οι υπερασπιστές της δημοκρατίας καλά θα κάνουν να θυμούνται ότι η δημοκρατία αφορά τη μέθοδο απόφασης μεταξύ διαθέσιμων επιλογών, δεν δημιουργεί νέες επιλογές. Οι επιλογές που έχουν μπροστά τους οι Λευκορώσοι είναι πολύ περιορισμένες. Ούτε όμως μια καθαρή “προλεταριακή’ γραμμή θα είχε κανένα κέρδος εδώ. Και ο λόγος είναι απλός: τι θα ζητούσε μια τέτοια πολιτική από ένα κράτος που στα πλαίσια του δυνατού εφαρμόζει κάθε μορφή διαθέσιμης κρατικής προστασίας της εσωτερικής του αγοράς; Η μη υποτίμηση της εργατικής δύναμης ήταν η μορφή νομιμοποίησης του καθεστώτος και τα αίτια της αποτυχίας του να το πράξει αυτό ξεπερνούν κατά πολύ το ίδιο το λευκορώσικο κράτος. Οι διεκδικήσεις σε απλά εργασιακό-δημοκρατικό επίπεδο ως προς μια τοπική κυβέρνηση είναι ξεπερασμένες την περίοδο που οι αντιφάσεις του καπιταλισμού σε πλανητικό επίπεδο έχουν πάρει περιβαλλοντικό-ενεργειακό χαρακτήρα, και μέσω αυτών μόνο συνδέονται με την διεθνοποιημένη εργασία ως μορφή αναπαραγωγής. Αν υπάρχει μια ελπίδα για την λευκορώσικη κοινωνία, αυτή είναι η αναγκαιότητα της να περάσει από ένα τέτοιο κίνημα, ένα κίνημα που αφορά ακόμα τον εθνικό και κρατικό της μικρόκοσμο, να αποτύχει, και να συνειδητοποιήσει ένα κομμάτι τουλάχιστον του κόσμου ότι η εποχή των τοπικών-αντικυβερνητικών κινημάτων έχει παρέλθει. Και έχει παρέλθει γιατί τα κράτη πλέον δεν παίζουν τόσο κεντρικό ρόλο στη διαμόρφωση της πολιτικής που ασκούν, αλλά αυτές εξαρτώνται από ένα υπερπολύπλοκο πλανητικό δίκτυο αλληλεπιδράσεων και προβλημάτων. Ο αγώνας των λευκορώσων για αξιοπρεπή ζωή είναι η βάση του κινήματος, και ένας τέτοιος αγώνας δεν μπορεί παρά κάπως να μας συγκινεί (αυτή δεν είναι η βάση κάθε κινήματος έτσι και αλλιώς;). Μέσα σε τέτοιους αγώνες η συνείδηση και το ασυνείδητο προοδεύουν. Όμως η πραγματικότητα του σήμερα δεν επιτρέπει καμία ενθουσιώδη στήριξη. Αυτή η ιστορία δεν τελείωσε ακόμα. Και ελπίζουμε να πάει καλύτερα.

.

.

Σημειώσεις

[1]https://www.worldatlas.com/articles/countries-with-the-most-police-officers-per-capita.html

[2]https://www.dw.com/en/reducing-europes-reliance-on-russian-gas/a-2299089 και http://www.mapzao.by/en/the-losing-positions-of-the-belarusian-business-in-the-customs-union/

[3]https://www.dw.com/en/minsk-and-moscow-dependency-has-its-price/a-51572952

[4]Δες εδώ το παλαιότερο μας άρθρο για εκείνα τα γεγονότα.

[5]https://belarusdigest.com/story/white-red-white-flag-the-true-belarusian-symbol-or-a-sign-of-the-opposition/

[6]Οι περιορισμοί που δημιουργεί μια τέτοια εθνοενωτική αφήγηση δεν χρειάζεται να φτάσουν στον ανοιχτό ρατσισμό για να φανούν: Από το πρώτο κιόλας βράδυ, παρά το όριο αστυνομικής βίας οι μερικοί διαδηλωτές επέμεναν να τυλίγουν τους αστυνομικούς με τη σημαία και να τους καλούν να ενωθούν με το λαό που ορκίστηκαν να προστατεύουν. Και παραδόξως σε κάποιο βαθμό έπιασε. Πολλοί αστυνομικοί παραιτήθηκαν και τουλάχιστον σε δύο περιπτώσεις αρνήθηκαν να επιτεθούν και άνοιξαν τις ασπίδες τους. Διαφαίνονται έτσι δύο τάσεις εντός των πορειών, οι ενωτικοί, και αυτοί που επιλέγουν τις συγκρούσεις τουλάχιστον με την αστυνομία.

.

Συνεργασία με το ourbabadoesntsayfairytales

.