Λέει αυτός: Είμαι από εκεί, είμαι από εδώ,
αλλά δεν είμαι ούτε κει ούτε δω.
Έχω δύο ονόματα που σμίγουν και χωρίζουν
κι έχω δύο γλώσσες, μα ξεχνώ
ποια γλώσσα μιλούν τα όνειρά μου.
[…]
Τον ρωτώ: Ο έξω κόσμος εξορία
και ο μέσα κόσμος εξορία,
ανάμεσα στους δυο λοιπόν ποιος είσαι;

Μαχμούντ Νταρουίς, «Αντίστιξη», ελεγεία στον Έντουαρντ Σαΐντ (2005) |
(η μετάφραση στα αγγλικά του Φάντι Τζουντά)

we all erupt
from a border

Zaina Alsous, “a foreign woman” | A Theory of Birds (2019)

 

Ποιήματα των Παλαιστίνιων Αμερικανίδων Ναόμι Σιχάμπ Νάι, Νουρ Χίντι, Ζέινα Αλσούς, Λίνα Χαλάφ Τουφαχά και Ναταλί Χαντάλ συναντούν φωτογραφίες του Παλαιστίνιου φωτορεπόρτερ Μοχάμεντ Ζανούν – λίγο πιο πάνω από τη γη.

 

Μετάφραση από τα αγγλικά & επιμέλεια: Αννίτα Χατζίκου

 

Σφίγγοντας γροθιά
της Ναόμι Σιχάμπ Νάι

Ξεχνάμε πως όλοι είμαστε νεκροί που συνομιλούν με νεκρούς.

Χόρχε Λουίς Μπόρχες

 

Πρώτη φορά στον δρόμο βόρεια του Ταμπίκο
ένιωσα τη ζωή να γλιστρά από μέσα μου,
τύμπανο στην έρημο, που δύσκολα όλο και πιο δύσκολα τ’ ακούω.
Ήμουν επτά, ξαπλωμένη στο αμάξι,
έβλεπα τα φοινικόδεντρα πέρα απ’ το τζάμι να στροβιλίζονται
σ’ ένα μοτίβο που μου έφερνε ναυτία.
Το στομάχι μου ένα πεπόνι που άνοιξε στα δύο κάτω από το δέρμα.

«Πώς το καταλαβαίνεις ότι είναι να πεθάνεις;»
ρώτησα αποκαμωμένη τη μαμά μου.
Ταξιδεύαμε ήδη πόσες μέρες.
Με σιγουριά παράξενη εκείνη απάντησε
«Όταν δεν μπορείς πλέον να σφίξεις τη γροθιά σου».

Χρόνια μετά χαμογελώ να σκέφτομαι το ταξίδι εκείνο,
τα σύνορα που πρέπει να διασχίζουμε χωριστά,
με σφραγίδα όλα μας τα βάσανα που δεν έχουν λύση.
Εγώ που δεν πέθανα, που είμαι ακόμη ζωντανή,
ακόμη ξαπλωμένη στο πίσω κάθισμα πίσω απ’ όλες μου τις ερωτήσεις,
να σφίγγω και να ξεσφίγγω το μικρό μου χέρι.

 

*Naomi Shihab Nye, “Making a Fist” | Words under the Words (1988) 

 

 

Ενάντια στον θάνατο
της Νουρ Χίντι

 

Όταν πέθανε η καλύτερή μου φίλη, μού βγήκε τέτοια ζήλια για τις πυγολαμπίδες που όλο τις έπιανα και τις έλιωνα στο μέτωπό μου. Ήθελα η μοναξιά μου να γίνει ορατή σ’ εκείνους που αγαπούσα. Να δουν οι άνθρωποι τα κίτρινα μπαλόνια που έκρυψα μες στα πνευμόνια μου βαθιά. Αυτό που λέω είναι πως δεν μπορούσα ν’ αναπνεύσω για έναν ολόκληρο χρόνο. Όταν γκρέμισαν το σχολείο της, σταθήκαμε όλοι στην ουρά, μέρες μετά, για τούβλα. Τα κρατούσαμε στο στήθος μας σφιχτά. Θέλω να πιστεύω πως έτσι αγκαλιάζουμε τα φαντάσματά μας. Χρόνια μετά, ο παππούς μου για τρεις ολόκληρες μέρες ξεψυχούσε. Βαρέθηκα να περιμένω κι έφυγα να πάρω παγωτό. Μες στο αμάξι, με τον ήλιο του Ιούλη να μου ζεματά την πλάτη, άφησα τη γλώσσα μου να διαμαρτύρεται ενάντια στον θάνατο. Ώρες αφότου πέθανε ο παππούς, ήθελα ν’ απαθανατίσω το σώμα του σε μια φωτογραφία. Το δέρμα του είχε το χρώμα κατιφέδων που έχουν ξεθωριάσει. Όταν ήμουν παιδί και πέθανε το χρυσόψαρό μου, θρήνησα ολόκληρο τον ωκεανό. Ο πατέρας μου είπε στην Παλαιστίνη πεθαίνουν παιδιά κάθε μέρα. Ώρες προτού πεθάνει από καρκίνο, ο Τζιμ είπε να προσέχεις τον εαυτό σου. Του είπα κι εσύ το ίδιο. Τώρα, κάθε φορά που επισκέπτομαι τα μνήματα, το μόνο που βλέπω είναι χορτάρι και χορτάρι και χορτάρι. Και σκέφτομαι πως θέλει μιαν αιωνιότητα για να φτάσει κανείς στο πουθενά. Ίσως να έζησα παραπάνω και απ’ τη ζωή μου. Και να ήθελα να γίνω πουλί. Αγαπητέ Θεέ. Αγαπητή Γη. Αγαπητά Σύννεφα. Γιατί να πεθαίνει οτιδήποτε; Θέλω όλα να ζήσουν παντοτινά. Αυτό που εννοώ είναι πως θέλω να σταθώ στον κήπο μου και να χαζεύω τα ηλιοτρόπια. Αμήν.

 

*Noor Hindi, “Against Death” | TriQuarterly, issue 159, Winter/Spring 2021

 

 

Description de l’Égypte
της Ζέινα Αλσούς

 

Ένα πρωί μια καπνισμένη γραμμή από μελάνη
            στο σημειωματάριο του βοτανολόγου:

μετά την εισβολή, ένας κήπος στο Κάιρο φυτεμένος.
            Ο γαλλικός στρατός καταγράφει την απόσταση

απ’ το θηρίο μέχρι τον σπόρο βαμβακιού.
            Ο Ναπολέων είχε φτερά, Ερμής εκτοξεύτηκε πάνω απ’ τις πυραμίδες

ένα κλωνάρι κυανό την ατμόσφαιρα επινοώντας.
            Το κείμενο το εκφέρει κι έτσι αυτό γίνεται

εικόνα και φαντάσου και ο λαός από κάτω –
            μια δεξαμενή καταστατικών να δίνει τον ρυθμό
                              γνωρίζω γνωστό γνωρίζω γνωστό.

Ένα πρωί η γέννησή μου είναι μια γραμμή από μελάνη
           στη γλώσσα των φυτειών.

 Με τον καιρό βλέπω την ανάμνηση να με συναρμολογεί:
            μια μυθιστορία με παπαρούνες και λατρεία των ειδώλων,

βαθμίδωση μιας ζέσης υπερβολικής,
            ξεχειλίζει αίμα στις υποσημειώσεις. Υπάρχει μια πόρτα που αναμεταξεί

εμένα και το πριν. Οι συγγραφείς λένε η πόρτα είναι πάντα ανοιχτή·
            τα φαντάσματα λεν η πόρτα δεν είναι για εμάς.

 

*Zaina Alsous, “Description de l’Égypte” | A Theory of Birds (2019)

 

 

Dhayaa’
της Λίνα Χαλάφ Τουφαχά

 

Στη γλώσσα μου
η λέξη για τον χαμό είναι μι’ ανοιχτή κραυγή,
ατελείωτη δυνατότητα που χάσκει.
Στ’ αγγλικά ο χαμός σκάει στ’ αυτιά μου
σαν βόλι που βρίσκει μεμιάς την καρδιά,
την απουσία κυκλώνει και όλη τη λύπη,
πέφτουν μες στην ολοστρόγγυλη οπή
– μια οριστικότητα τόσο τακτοποιημένη.

Στη γλώσσα μου
η λέξη για τον χαμό είναι ένα μακρό φωνήεν που απλώνει
τεντωμένο ανάμεσα σε σύμφωνα γίγαντες αντιλαλώντας –
μια λέξη δερβίσης
στροβιλίζεται
στο άπειρο κενό
σπείρα που πλαταίνει,
η αέναη κίνηση της θλίψης.

 

*Lena Khalaf Tuffaha, “Dhayaa’” | Water and Salt (2017)

 

 

Ερωτικό γράμμα
της Ναταλί Χαντάλ

 

Θα ήθελα να είμαι ένας βωμός, για να μαθαίνω απ’ τις προσευχές των ανθρώπων την ιστορία που φέρουν οι καρδιές. Θα ήθελα να είμαι μια μαντίλα, για να σκεπάζω τα μαλλιά μου και να νιώθω άλλους κόσμους. Θα ήθελα να είμαι η φωνή μιας σοπράνο, να διασχίζω όλα τα σύνορα και να τα βλέπω να χάνονται με κάθε νότα που μαγεύει. Φως θα ήθελα να είμαι, να φωτίζω το σκοτάδι. Νερό, να γεμίζω τα σώματα κι έτσι απαλά να επιπλέουμε μαζί για πάντα. Θα ήθελα να είμαι ένα λεμόνι, να γεύομαι τη νοστιμιά την κάθε ώρα, ή ένα δέντρο ελιάς, να λαμπυρίζω ασημένια πάνω στη γη. Μα πιο πολύ θα ήθελα ποίημα να είμαι, να φτάσω στην καρδιά σου και να μείνω.

*Nathalie Handal, “Love Letter” | Poetry Magazine, October 2019

 

 

*Όλες οι φωτογραφίες είναι του Mohammed Zaanoun.

Στη Γάζα. Παιδιά στον αέρα. Μα και σχοινάκι, κούνια, παρκούρ.

Όπως έγραψε ο ίδιος: «Children will always find a playground».

 

 

Πηγές:
*https://www.welcometopalestine.com/media/photography/
*https://www.talenthouse.com/acd2e1791bd7316a0e747144183471a0
*https://www.flickr.com/photos/mzgaza/
*https://www.islamic-relief.ie/eid-in-gaza-helping-children-and-communities-in-need/
*https://www.anera.org/blog/photojournalist-mohammed-zaanoun-reflects-gazas-scars-beauty/ 

 

 

 

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ
Η Αννίτα Χατζίκου γεννήθηκε το 1981 στη Θεσσαλονίκη, όπου ζει και εργάζεται ως μεταφράστρια και επιμελήτρια κειμένων. Έχει σπουδάσει ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες. Κείμενά της έχουν δημοσιευτεί σε συλλογικούς τόμους, διαδικτυακά και έντυπα λογοτεχνικά περιοδικά.