Τhnεξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία σταμάτησα από καιρό να την παρακολουθώ. Τίποτε το καλό δεν πρόκειται να προκύψει έτσι και αλλιώς. Και ότι τα πράγματα έχουν πάρει πορεία δίχως γυρισμό, μπορούσα να το γνωρίζω μετά βεβαιότητος αφότου συνέβη το ανεπανόρθωτο: η αποβολή της Ρωσίας από τον Διαγωνισμό Τραγουδιού της Eurovision 2022. Άλλο cancelling σαν αυτό δεν έχει. Όλα τα υπόλοιπα ακολούθησαν ως η προβλεπόμενη, λογική συνέπεια.
Σύμφωνα με όσους τον γνωρίζουν καλά, ο Εμανουέλ Μακρόν παρακολουθεί τον Διαγωνισμό της Eurovision κάθε χρόνο. Από πατριωτικό καθήκον. Όμως η διοργάνωση αυτή αποτελεί κάτι βαθύτερο από μία σύνηθη ευκαιρία για απόσπαση εθνικού πλεονεκτήματος. Ενσαρκώνει, για να παραφράσουμε έναν παλαιότερο ένοικο του Ελυζέ, une certaine idée de l’ Europe. (Που βεβαίως, όπως γνωρίζουμε, δεν είναι επ’ ουδενί une idée certaine de l’ Europe).
Παλιότερα, η Eurovision αντιμετωπιζόταν απλώς (αλλά τίποτε δεν είναι απλό σε αυτή τη ζωή) ως το πανηγύρι του πούστη. Η αποτίναξη των στερεοτύπων, ωστόσο, μας βοηθά να καταλάβουμε πως το carnivalesque δεν είναι απαραιτήτως ξένο προς την πολεμική γενναιοφροσύνη. Και το χρειαζόμαστε αυτό το μαχητικό ήθος, αφότου ριχτήκαμε σε αγώνα πράγματι υπαρξιακό για τις αρχές και αξίες της κοινής μας ευρωπαϊκής εστίας. Αφότου αποχαιρετίσαμε την κλιματιζόμενη μαλθακότητα, τα περιττά ντους και την ανεύθυνη κινητικότητα. Τις αυταπάτες, συνελόντι ειπείν, που είχε καλλιεργήσει, για να μείνουμε στα καθ’ ημάς, η ισχυρή Ελλάδα του Σημίτη και της Παπαρίζου.
Σε καιρούς όχι και τόσο παλαιούς, η ήπειρός μας πρόσφερε στον παγκόσμιο πολιτισμό την επινόηση των ζωολογικών κήπων με ανθρώπους (human zoos). Αυτούς όπου επιδεικνύονταν δύσμορφοι γηγενείς των αποικιών, άλλοτε σε μια αυτοεκπληρωτική επιβεβαίωση του χάσματος που τους χώριζε από τον μητροπολιτικό άνθρωπο και άλλοτε σε μιαν εξίσου ψυχαγωγική προσπάθειά τους να μιμηθούν τους τρόπους και την εμφάνισή του.
Στην Ευρώπη της τελευταίας τριακονταετίας, με τον πολλαπλασιασμό των ανεξάρτητων (ας πούμε) κρατών στα ανατολικά, ο διαγωνισμός της Eurovision επιτελεί παρόμοιο ρόλο*. Η διοργάνωση έχει προ πολλού μεταβληθεί σε υπόθεση κατεξοχήν ανατολικευρωπαϊκή – σε σημείο ώστε χώρες με παράδοση στο τραγούδι όπως η Γαλλία και η Ιταλία να απαξιούν κάποιες χρονιές να μπουν στον κόπο της συμμετοχής.
Η “νέα Ευρώπη” επιδεικνύεται π ρ ο ο δ ε υ μ έ ν η, αφότου χειραφετήθηκε από τον ζυγό του σοβιετικού μπλοκ: ακομπλεξάριστη ως προς τις υπερβολές, ρευστή ως προς τις έμφυλες ταυτότητες, πλην ριζωμένη σε βαθιές παραδόσεις, αγγλόφωνη, πλην εθνικά υπερήφανη, εξωτική όσο πρέπει, μα πάντα αξία του χειροκροτήματος των φωτισμένων εθνών.
Χαριτωμένη όσο παιδίσκη με σλαβικές πλεξούδες, αγριωπή ωσάν χατμάνος των κοζάκων, διαστημικά φουτουριστική ή φολκλορική – και κάποτε με πινελιές φασιστικής αισθητικής.
Στριμωγμένη στον κορσέ του “Νο Πολίτικα”, αλλά ασκημένη στο παιχνίδι των υπαινιγμών για την προβολή των εθνικών δικαίων και την καταγγελία προαιώνιων εχθρών.
Το παίγνιο ποπ γεωπολιτικής που συνιστούν τα μπλοκ ψηφοφοριών στη Eurovision δεν χρειάζεται να μας αποσπάσει από το καίριο. Σε αυτό το σπίτι ζούμε όλοι μαζί. Το μαρτυρούν αυτό οι διαγωνιστικές αβροφροσύνες λαών που μόλις πρόσφατα έδωσαν αβυσσαλέες συγκρούσεις για να αποσχισθούν ο ένας από τον άλλο. (Παιδιά είναι: θα τσακωθούν, θα τρέξουν, θα ματώσουν…).
Χρειάζεται για αυτό όλη η Ευρώπη να δείξει απόψε την πρέπουσα αλληλεγγύη στην αντιστεκόμενη Ουκρανία – και ας είναι να μας κοστίσει αυτό μέχρι και το δωδεκάρι της Κύπρου. Μικρές θυσίες σαν αυτή πρόκειται σύντομα να αποδώσουν πλούσιους καρπούς.
Του χρόνου που θα έχουν πιάσει τόπο τα 40 δισ. δολάρια του Σάντερς και της Οκάσιο-Κορτές και το Τάγμα Αζόφ θα έχει μεταφέρει τις μάχες στα περίχωρα της Μόσχας, στο Κίεβο μια μεγάλη μουσική γιορτή όλης της Ευρώπης (πλην Λακεδαιμονίων) θα επισφραγίζει την επικράτηση των αρχών και αξιών μας.
Ελπίζω παρουσιαστής της βραδιάς να είναι ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Δεν χρειάζεται να ψαχτούμε πιο μακριά.
.
*(Στον χώρο της διανόησης τον αντίστοιχο ρόλο έχει αναλάβει, εκτιμώ, ο Σλάβοι Ζίζεκ. Αλλά δεν θα ήθελα να επεκταθώ).
.
Εικόνα:
Ο Verka Serduchka ερμηνεύει το “Dancing Lasha Tumbai” για την Ουκρανία στη Eurovision του 2007
