.
{Stranach}*
ανθολογία Ιρλανδικής ποίησης σε μετάφραση
.
Σ’ένα τετράδιο με χειρόγραφα ποιήματά της που βρέθηκε μετά το θάνατό της, τον Ιανουάριο του 2004, η Ιρλανδή ποιήτρια Dorothy Molloy προλογίζει το έργο της με το παρακάτω σύντομο σημείωμα που φέρει τον χαρακτηριστικό τίτλο Credο:
«Όχι πια δισταγμοί. Ανάλαβε την ευθύνη. Μεταμόρφωσε τις διαθέσεις σε έργο, θέσε σε εφαρμογή. Να καείς μέσα στις στενόχωρες καταστάσεις του νου. H τέχνη είναι η φλόγα. Απλά γράψε. Πήγαινε βαθύτερα. Πιο βαθιά. Η απάντηση είναι πάντα να εμβαθύνεις. Κάψε. Κόψε και κάψε μέχρι την αλήθεια. Και απελευθερώσου.»
H Molloy γεννήθηκε στις 10 Ιουνίου του 1942 σε μια οικογένεια της εργατικής τάξης στην επαρχιακή πόλη Μπαλανά (Ballina, Co.Mayo) της δυτικής Ιρλανδίας και μεγάλωσε στο Δουβλίνο. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο του Δουβλίνου UCD, και λίγο αργότερα μετανάστευσε στην Βαρκελώνη όπου εργάστηκε ως ιστορικός και ερευνήτρια, δημοσιογράφος και ζωγράφος. Επέστρεψε στο Δουβλίνο το 1979 όπου έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην Μεσαιωνική Λογοτεχνία. Η πρώτη της ποιητική συλλογή Hare Soup (Faber & Faber) κυκλοφόρησε μόλις μία εβδομάδα πριν από τον θάνατό της από καρκίνο του ήπατος. Στη συνέχεια, δύο επιπλέον συλλογές, Gethsemane Day (Faber & Faber, 2006) και Long-distance Swimmer (Salmon, 2009) συμπεριλαμβάνονται στον συλλογικό τόμο με τίτλο The Poems of Dorothy Molloy (Faber, 2019) που δημοσιεύτηκε μαζί με ανέκδοτα ποιήματα και σημειώσεις σε μορφή ποιητικών θραυσμάτων και συλλογισμών.
Η διαθεματική γραφή της Molloy συνθέτει και συνάμα αντιπαραβάλλει ένα παλίμψηστο εσωτερικών ψυχοσωματικών κραδασμών και σκοτεινού χιούμορ με μια ατσάλινη ποιητική γλώσσα που αποδομεί ασυμβίβαστα όψεις της έμφυλης βίας, του ασθενούς σώματος, της οικογένειας, της ιστορίας, του Καθολικού συντηρητισμού, της σεξουαλικής επιθυμίας και του θανάτου. Η φωνή της Molloy, πάνω απ’όλα, εκπορεύεται από μια ποιητική πηγή προσωπικών αγωνιών, μετατρέποντας αυτό που η Susan Sontag αποκαλεί την «επαχθή υπηκοότητα»(1) της ασθένειας σε μικρές, συλλογικές ιαματικές νίκες των ευάλωτων [θ]υλικοτήτων. Είναι εκείνες που μέσα στην φθαρτότητά τους βρίσκουν διαρκές καταφύγιο, νόημα και ελευθερία στο αμιγώς μη ανθρώπινο: στα ζώα, στα μεταβαλλόμενα οργανικά στοιχεία της φύσης και της αυτόνομης κυκλικής πορείας τους.
∴
MÉNAGE À TROIS
Φοράω τη μάνα μου στην πλάτη
μέχρι τα εικοσιένα μου
το σκοινί και η τροχαλία της αγκυροβολημένα
στον ομφαλό μου.
Όταν σε γνωρίζω,
συμμαζεύομαι. Βάζω τη μάνα μου
με τον αναπνευστήρα της σ’ένα τσουβάλι.
Στα τριανταπέντε,
μισοπνιγμένη τις νύχτες με τους ιβίσκους
ξαπλώνω στην Καραϊβική
ακτή, η μάνα μου
σαν αστακός
στην άμμο ανάμεσα σε μένα
και σε σένα. Λυγίζω
όταν το κολιμπρί σου βρίσκεται
ίντσες μακρυά απ’τη φούστα μου.
Σέρνω τη μάνα μου στα σκαλιά της εκκλησίας
να με βοηθήσει να πώ, ‘δέχομαι.’
Κάτω από ένα καπέλο σαν της Γκρέτα Γκάρμπο,
το δαντελένιο καμουφλάζ της,
γεμάτη χαρτοπόλεμο,
γέρνει στο πλάι το πρόσωπό της για να σ’αντικρίσει
και εκλιπαρεί για ψαλίδες
και κλαδευτήρια,
ένα κοφτερό σπαθί.
Κρατάω σφιχτά την κουβέρτα μου, πιπιλάω τον αντίχειρά μου,
τραβάω την παλλόμενη φλέβα
και την χαλιναγωγώ.
Την φέρνω σπίτι να μοιραστεί τη συζυγική
κλίνη. Τα μάτια της πίσω απ’τους
καταρράκτες τους, δεν σε βλέπει που φτάνεις
με αξίνα, τσεκούρι, λεπίδες
απ΄τo στάβλο να κόψεις το λώρο.
Γεννάω ένα ζαρωμένο μωρό
με σπάγγο.
Αιμορραγώ και αναβλύζω,
εσύ φτιάχνεις μια αιμοστατική ταινία
απ΄το πουκάμισό σου.
.
ΤΑΦΗ
Έφτιαξα ένα μικρό φέρετρο
για τη μήτρα μου,
από μασίφ ξύλο, με επένδυση από λούτρινο
βελούδο.
Παρέστην στην κηδεία μου
πίσω απ’την αποθήκη
του κήπου. Kάλεσα αγγέλους
να με συνοδέψουν
στον Παράδεισο. Έκλαψε
το αγιόκλημα.
Το βιολετί φούξια ξέβαψε
στο χώμα.
Σήμανα δυνατά τους υάκινθους.
Και μες στην ησυχία
έσκαψα το χορτάρι και βούλιαξα το κουτί
και το σκέπασα
με μιά πέτρα. Kρίνα ξεφύτρωσαν
στη χλόη:
Αμάρανθος, Αγάπανθος,
Αμαρυλλίδα.
Σκυλάκια φρουρούν το σημείο.
∴
.
.
*([στρον-έκχ] Stron–ekh)
Στη γαελική γλώσσα η λέξη υποδηλώνει το σφύριγμα ή το μουρμουρητό της θάλασσας σε έναν όρμο όταν το νερό ορμάει και μετά ανασύρεται ξανά.
(1) Susan Sontag, Illness as Metaphor. New York: Farrar, Straus & Giroux, 1978.
.
