Ο πάστορας John Brown, λευκός, γεννημένος σε προτεσταντική οικογένεια με μεγάλη παράδοση στους αγώνες ενάντια στην δουλεία στις ΗΠΑ θα αφιερώσει όλη του τη ζωή και την περιουσία στην απελευθέρωση δούλων, ενώ υπήρξε ένας από τους αρχιτέκτονες του “underground railroad” του μυστικού δικτύου ράντζων και εκκλησιών τα οποία έκρυβαν παράνομα έγχρωμους σκλάβους και τους μετέφεραν στον Καναδά. Από το 1858-1859 θα εμπλακεί σε μια σειρά ένοπλων συγκρούσεων με ομάδες έγχρωμων και λευκών εθελοντών ενάντια σε δουλοκτήτες του Νότου. Η ένταση των συγκρούσεων αυτών, η δίκη του, η ευρεία αποδοχή του από την μαύρη κοινότητα, καθώς και η εκτέλεση του με την αναστάτωση που προκάλεσε, θα θέσουν την τελική ευθεία για το ξέσπασμα του αμερικανικού εμφυλίου, ο οποίος θα αρχίσει ενάμιση χρόνο μετά. Αξίζει να σημειωθεί ότι όπως είχε παραδεχτεί ο ίδιος, είχε παρακολουθήσει πολλές ομιλίες της Sojourner Truth και τον είχε γοητεύσει ο λόγος της.
1
Τελευταίος λόγος στη δίκη του John Brown, πριν την εκδίκαση της θανατικής ποινής (2 Νοεμβρίου 1859, Δυτική Βιρτζίνια)
Έχω, παρακαλώ πολύ το Δικαστήριο, να πω λίγα λόγια.
Καταρχάς, αρνούμαι όλα όσα μου αποδίδονται πέραν όσων έχω εγώ ο ίδιος παραδεχτεί, – τον σχεδιασμό από την πλευρά μου για την απελευθέρωση των σκλάβων. Σκόπευα να κάνω μια καθαρή επιχείρηση, όπως έκανα τον περασμένο χειμώνα, όταν πήγα στο Μισσούρι και πήρα εκεί τους σκλάβους χωρίς τον κρότο ούτε ενός όπλου και από τις δύο πλευρές, τους μετακίνησα στη χώρα και τελικά τους άφησα στον Καναδά. Σχεδίασα να κάνω το ίδιο πράγμα ξανά, σε μεγαλύτερη κλίμακα. Αυτό ήθελα μόνο. Ποτέ δεν σκόπευα να σκοτώσω, να προβώ σε προδοσία ή καταστροφή περιουσίας, ή να διεγείρω ή να υποκινήσω σκλάβους σε εξέγερση ή να κάνω εγώ ο ίδιος εξέγερση.
Έχω μια άλλη αντίρρηση, πως είναι άδικο να υποφέρω μια τέτοια ποινή. Αν είχα πράξει με τον τρόπο που παραδέχομαι, και αυτός ο τρόπος έχει αποδειχθεί επαρκώς εδώ (γιατί θαυμάζω την φιλαλήθεια και την ειλικρίνεια του μεγαλύτερου μέρους των μαρτύρων που έχουν καταθέσει σε αυτήν την υπόθεση), – αν είχα πράξει λοιπόν εξ ονόματος των πλουσίων, των ισχυρών, των ευφυών, των λεγόμενων σπουδαίων ή για λογαριασμό οποιουδήποτε από τους φίλους τους, είτε αυτός ήταν πατέρας, μητέρα, αδελφός, αδελφή, σύζυγος ή παιδιά, ή οποιοσδήποτε από αυτές τις τάξεις, και αν είχα υποφέρει και θυσιάσει ό, τι έχω σε αυτήν την ιστορία, όλα θα ήταν εντάξει. Και κάθε άτομο σε αυτό το δικαστήριο θα το θεωρούσε πράξη άξια ανταμοιβής παρά τιμωρίας.
Αυτό το δικαστήριο αναγνωρίζει, όπως υποθέτω, την εγκυρότητα του νόμου του Θεού. Βλέπω ένα βιβλίο που το φιλάμε εδώ που υποθέτω ότι είναι η Βίβλος, ή τουλάχιστον η Καινή Διαθήκη. Αυτό με διδάσκει πως ό,τι θέλω να κάνουν οι άλλοι σε μένα, πρέπει να το κάνω και σε αυτούς. Μου διδάσκει περαιτέρω, να “θυμάμαι αυτούς που είναι δεμένοι, σαν να ήμουν δέσμιος και εγώ μαζί τους”[1]. Προσπάθησα να ακολουθήσω αυτήν την οδηγία. Λέω πως, είμαι ακόμη πολύ νέος για να καταλάβω τι ο Θεός εννοεί με τον σεβασμό προς όλους τους ανθρώπους. Πιστεύω ότι με το να παρέμβω όπως έχω κάνει – όπως πάντα παραδέχτηκα ελεύθερα ότι το έκανα – για λογαριασμό των περιφρονημένων φτωχών, δεν ήταν λάθος, αλλά δίκαιο. Τώρα, εάν κριθεί απαραίτητο, πως πρέπει να χάσω τη ζωή μου για την προώθηση των σκοπών της δικαιοσύνης και να χύσω το αίμα μου ανακατεύοντας το με το αίμα των παιδιών μου και με το αίμα εκατομμυρίων σε αυτήν τη χώρα της δουλείας των οποίων τα δικαιώματα καταπατούνται από κακές, σκληρές και άδικες πράξεις- τότε θα συμμορφωθώ, ας γίνει έτσι!
Επιτρέψτε μου να πω μια λέξη ακόμη.
Αισθάνομαι απόλυτα ικανοποιημένος με τη μεταχείριση που έχω λάβει στη δίκη μου. Λαμβάνοντας υπόψη τις περιστάσεις, ήταν πιο γενναιόδωρη από ό,τι περίμενα. Αλλά δεν αισθάνομαι καμία συνείδηση ενοχής. Έχω δηλώσει από την πρώτη μέρα ποια ήταν η πρόθεσή μου και τι δεν ήταν. Δεν είχα ποτέ κανένα σχέδιο ενάντια στη ζωή οποιουδήποτε ατόμου, ούτε διάθεση να διαπράξω προδοσία, ή να ενθαρρύνω τους σκλάβους να επαναστατήσουν, ή να κάνω γενική εξέγερση. Ποτέ δεν ενθάρρυνα κανέναν άνθρωπο να το κάνει, αλλά πάντα αποθάρρυνα οποιαδήποτε ιδέα αυτού του είδους.
Επιτρέψτε μου να πω, επίσης, μια λέξη σχετικά με τις δηλώσεις ορισμένων από εκείνους που σχετίζονται με εμένα. Ακούω ότι έχει ειπωθεί από ορισμένους από αυτούς ότι τους εξανάγκασα να έρθουν μαζί μου. Αλλά το αντίθετο ισχύει. Δεν το λέω αυτό για να τους πλήξω, αλλά λυπάμαι για την αδυναμία τους. Ούτε ένας από αυτούς δεν ήρθε μαζί μου παρά τη θέληση του και μάλιστα στο μεγαλύτερο μέρος τους το έκαναν με δικά τους έξοδα. Κάποιους από αυτούς, δεν τους είχα δει και δεν τους είχα μιλήσει ποτέ ξανά μέχρι την ημέρα που ήρθαν σε μένα, και αυτός ήταν ο σκοπός που έχω δηλώσει.
Τώρα πλέον τελείωσα.
2
(Τα τελευταία λόγια του John Brown, λίγο πριν θανατωθεί στη κρεμάλα. Παραδόθηκαν σε μορφή σημειώματος στον φρουρό του κελιού του)
Εγώ, ο John Brown, είμαι πλέον βέβαιος πως τα εγκλήματα αυτού του ένοχου τόπου δεν θα λυτρωθούν παρά μόνο με αίμα. Είχα πείσει τον εαυτό μου, όπως συνειδητοποιώ τώρα μάταια και ανόητα, ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να γίνει χωρίς μεγάλη αιματοχυσία.
[1] ΚΔ, προς εβραίους 13:3 “μιμνήσκεσθε των δεσμίων ως συνδεδεμένοι, των κακουχωμένων ως και αυτοί όντες εν σώματι”
.
