Οι Lebenslaute αποτελούν μια μουσική κολεκτίβα που συμμετέχει σε πληθώρα κινηματικών δράσεων στη Γερμανία από τη δεκαετία του 1980. Παίζουν μουσική για τα κατειλημμένα δάση, τους πρόσφυγες, την αποπυρηνικοποίηση, εναντίον των Ναζί. Καταφέραμε να τους πάρουμε μια συνέντευξη, για να παρουσιάσουμε τον ενδιαφέροντα και πρωτότυπο αυτό τρόπο δράσης.
Για τους Lebenslaute: Andreas Will και Annett Ritter-Berger
Για το Ασσόδυο: Ναταλί Φύτρου
Πείτε μας μερικά πράγματα για την ιστορία της μπάντας. Πώς προέκυψε, πώς σκεφτήκατε να συνδυάσετε κλασική μουσική και πολιτική δράση;
Το 1986 δυο φοιτητές είχαν την ιδέα να παρουσιάσουν κλασική μουσική μπροστά στη στρατιωτική βάση Μουτλάνγκεν, στην οποία πύραυλοι Pershing II και Cruise είχαν επιλεγεί για την ανάπτυξη πυραυλοκινητήρων εξοπλισμένων με ατομικές βόμβες. Αυτή ήταν η πιο γνωστή βάση στο αντιπυρηνικό και υπέρ της ειρήνης κίνημα στη Γερμανία εκείνη την εποχή. Σε αυτό το μέρος προφανούς καταπάτησης των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και με κίνδυνο για ολόκληρη την κοινωνία, ξεκίνησε μια καμπάνια κοινωνικής ανυπακοής. Περισσότεροι από 100 επαγγελματίες ή ημι-επαγγελματίες μουσικοί συμμετείχαν στην πρώτη συναυλία- δράση, μπλοκάροντας την είσοδο στη βάση. Ήταν πολύ επιτυχημένη και σηματοδότησε τη μέρα γέννησης των “Lebenslaute” (Ήχοι Ζωής).
Η ιδέα ήταν να κάνουμε μια συναυλία το χρόνο σε ένα μέρος καταπάτησης ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή/και κινδύνου για την κοινωνία. Η κλασική μουσική θεωρείται ως έκφραση της δυνατότητας του ανθρώπου να υπερβαίνει τη βία.
Η κοινωνική ανυπακοή συμπεριλαμβάνει διαμαρτυρία και αντίσταση. Η συναυλία-δράση μπορεί να θεωρηθεί σαν μια μορφή άμεσης δράσης. Τελευταίο, αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, η γλώσσα της κλασικής μουσικής έχει τη δυνατότητα να αγγίξει τις ψυχές και να θεωρηθεί ως συμπληρωματική των επιχειρημάτων. Με αυτή την έννοια, η συναυλία- δράση έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει το κίνημα διαμαρτυρίας και ολόκληρη την κοινωνία. Με άλλα λόγια, η εμπειρία της επιτυχίας και του κεφιού του 1986 ενθάρρυνε το νεαρό κόσμο να συνεχίσει το 1987 κι έπειτα.
Πώς λειτουργεί η μπάντα; Εννοώ, κάνετε πρόβες ή είναι όλα αυτοσχεδιασμός;
Οι Lebenslaute συνιστούν ένα ανοιχτό δίκτυο μουσικών. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν τέσσερα τοπικά γκρουπ και περίπου 300 συσχετιζόμενοι μουσικοί. Οι αποφάσεις παίρνονται σε τακτικές συναντήσεις των παρόντων, ακολουθώντας την αρχή της ομοφωνίας. Όλοι οι υπόλοιποι είναι ευπρόσδεκτοι να συμμετάσχουν. Ωστόσο δεν ακολουθούν την πρόσκληση κάθε χρόνο όλοι οι μουσικοί. Το είδος της μουσικής που παίζεται εξαρτάται από την περίσταση και από τους μουσικούς. Συνολικά, οι συναυλίες-δράσεις των Lebenslaute, χορωδία και ορχήστρα, χρησιμοποιούν νότες και εστιάζουν στην κλασική μουσική. Σε μικρότερες εκδηλώσεις, κυριαρχούν φολκ, τζαζ, τραγούδια και αυτοσχεδιασμοί. Οι τοπικές μπάντες, πχ. Βερολίνο/Μπράντεμπουργκ, Νότια Γερμανία, κ.ο.κ., παίζουν με 5 έως 10 μουσικούς κι έχουν το δικό τους ρεπερτόριο.
Βεβαίως, μερικοί από εμάς χρειάζονται περισσότερη εξάσκηση από άλλους. Τα τελευταία χρόνια υπήρχε ένα υποχρεωτικό σαββατοκύριακο εξάσκησης περίπου 2 μήνες πριν από τη συναυλία- δράση και μια υποχρεωτική εβδομάδα δράσης με πολλές πρόβες και συζητήσεις για την προετοιμασία της δράσης πριν από αυτή. Οι περισσότεροι χρειαζόμαστε επιπλέον ατομική εξάσκηση. Οι νότες για όλα τα όργανα και τις φωνές, μαζί με ακουστικά παραδείγματα για ατομική ή/και τοπικές πρόβες διατίθενται σε ηλεκτρονική μορφή.
Ποια είναι τα τελευταία γεγονότα/ δράσεις που συμμετείχατε ως μπάντα;
Υπάρχει μια μεγάλη συναυλία-δράση με ορχήστρα και χορωδία, που μετράει 80-100 μουσικούς το χρόνο. Το 2020 στηρίξαμε την πρωτοβουλία “Αφοπλισμός της Rheinmetall” στη γερμανική πόλη Ούντερλις, όπου βρίσκεται ένα από τα κύρια εργοστάσια όπλων. Οι Lebenslaute απέκλεισαν όλες τις εισόδους του εργοστασίου από τις 06.00 έως τις 12.00 ένα σπρωί Δευτέρας. Στη 13.00 δόθηκε το κυρίως κονσέρτο μπροστά από την κεντρική είσοδο του εργοστασίου. Έκτοτε, τα τοπικά γκρουπ έχουν συμμετάσχει σε 20 πολιτικές δράσεις σε διαφορετικά μέρη στη Γερμανία. Πολλές φορές οι Lebenlaute στο Έσσεν και στο Νότο έχουν βρεθεί στο δάσος Ντάνενρόντερ προκειμένου να χαλάσουν την εκκαθάριση του δάσους για έναν απολύτως αχρείαστο αυτοκινητόδρομο. Το γκρουπ Βερολίνου/Μπράντενμπουργκ συμμετείχε στο μπλοκάρισμα μιας πορείας Ναζί. Μαζί με ένα άλλο γκρουπ (“Ende Gelände”), σταμάτησαν το ανθρακωρυχείο στην Λουσατία για αρκετές ώρες και μπήκαν σε μια περιοχή κατασκευής αυτοκινητόδρομων κοντά στο Βερολίνο σε αλληλεγγύη με το “Δάσος Ντάνενρόντερ”.
Πώς επιλέγετε τις εκδηλώσεις στις οποίες συμμετέχετε;
Οι τοπικές δράσεις αποφασίζονται από τα μέλη των τοπικών γκρουπ που συναντιούνται λίγο- πολύ τακτικά για να παίξουν μουσική και να συζητήσουν για δραστηριότητες. Η ετήσια, κύρια συναυλία-δράση των Lebenslaute αποφασίζεται στη “συνάντηση του Ιανουαρίου”. Δια της παρούσας συζητιούνται τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των προσκλήσεων που αποστέλλονται στους Lebenslaute από τοπικές ομάδες ακτιβιστών. Στο τέλος του Σαββατοκύριακου, παίρνεται η απόφαση. Μια σημαντική πλευρά είναι ο σχηματισμός ενός γκρουπ με ακτιβιστές των Lebenslaute, απόλυτα υπεύθυνων για την προετοιμασία και την οργάνωση της συναυλίας-δράσης σε συνεργασία με τα τοπικά γκρουπ.
Πείτε μας μια ωραία ιστορία από κάποια δράση σας.
Διάφορες ωραίες ιστορίες μπορούν να βρεθούν στο βιβλίο “Widerständige Musik an Unmöglichen Orten – 33 Jahre Lebenslaute” (2020) . Ωστόσο, είναι στα γερμανικά.
Μια από τις δράσεις που μας άρεσε πολύ έλαβε χώρα στο Ντεμμίν (Βορειοανατολική Γερμανία) το 2016. Για την 8η Μαΐου, όπως κάθε χρόνο, οι Ναζί είχαν ανακοινώσει μια πορεία που θα ξεκινούσε απ’ το σταθμό του τρένου για να πουν στους ανθρώπους ότι στο Β’ΠΠ οι Γερμανοί ήταν τα θύματα και όχι οι δολοφόνοι. Η πορεία ήταν νόμιμη και προστατευόταν από εκατοντάδες αστυνομικούς που έκλειναν το δρόμο για την πορεία. Ωστόσο ξέραμε από ένα φίλο ότι το Αριστερό κόμμα είχε διαπραγματευτεί με την αστυνομία να του επιτρέψουν να διαδηλώσει στο δρόμο μέχρι και 5 λεπτά πριν οι Ναζί περάσουν από το μέρος. Η Αριστερά συμφώνησε να συμμετάσχουμε οι Lebenslaute προκειμένου να παίξουμε μουσική. Ήμασταν έξι με βιόλα, κρουστά και φλάουτο και με ασπρόμαυρη ένδυση συναυλίας. Όπως είχαν υποσχεθεί, πέντε λεπτά πριν έρθουν οι Ναζί, τα μέλη του Αριστερού κόμματος καθάρισαν το δρόμο. Οι Lebenslaute μείναμε. Η αστυνομία και η κεφαλή του κόμματος προσπάθησαν να μας πείσουν να φύγουμε κι εμείς. Εν τω μεταξύ, είχαμε περικυκλωθεί όχι μόνο από αστυνομικούς, αλλά και από τον τύπο και τα μέσα ενημέρωσης. Στο τέλος η πορεία συγκρατήθηκε και εν τέλει οδηγήθηκε δια μέσω ενός στενού διαδρόμου. Εμείς παραμείναμε στον κεντρικό δρόμο. Δεν ήταν παρά μια ώρα μετά που οι Ναζί μπόρεσαν να συνεχίσουν την πορεία τους. Στο τέλος της μέρας αποδείχτηκε ότι ο δικός μας αποκλεισμός ήταν ο αποτελεσματικότερος της ημέρας.
Πέρα από τα δάση, έχετε κάνει δράσεις και για τους πρόσφυγες επίσης. Πώς είναι η κατάσταση με τους πρόσφυγες στη Γερμανία;
Λόγω του σχετικά ισχυρού κινήματος «Πρόσφυγες καλοδεχούμενοι», της μειούμενης πληθυσμιακής πυκνότητας και έλλειψης εργατών πχ. στη φροντίδα των ηλικιωμένων, οι ευκαιρίες για να μείνει κανείς στη Γερμανία έχουν επεκταθεί τα τελευταία χρόνια.
Ωστόσο, θα ήθελα να εστιάσω την προσοχή στο γεγονός ότι στην πραγματική ζωή δεν είναι ίσοι όλοι οι άνθρωποι και ότι η πολιτική στρατηγική είναι η απομόνωση των προσφύγων προκειμένου (1) να είναι υπό έλεγχο όσο το δυνατόν περισσότερο και (2) να τους δείξουν ότι δεν είναι ευπρόσδεκτοι.
Το 2019, οι Lebenslaute καλέστηκαν από τοπικές πρωτοβουλίες που στήριζαν τους πρόσφυγες στο camp του Νόσντορφ-Χορστ, που βρισκόταν στη μέση του πουθενά, κοντά στο μικρό χωριό Χορστ στη βόρεια Γερμανία. Το αίτημά μας ήταν: Κλείστε το camp! Σε αυτό το camp και σε άλλα επίσης (1) Οι προδιαγραφές παραμένουν κάτω από τις επίσημες ελάχιστες προδιαγραφές και (2) οι άνθρωποι είναι απομονωμένοι από τον πληθυσμό. Σχεδόν δεν παίρνουν μετρητά, δεν έχουν την ευκαιρία να αγοράσουν το δικό τους φαγητό, έχουν 5τ.μ. ανά άτομο, κ.ο.κ. Μέλη προσφυγικών πρωτοβουλιών δεν επιτρέπεται να επισκέπτονται το camp.
Για τη συναυλία- δράση ανοίξαμε το φράχτη και παίξαμε τη συναυλία για τους πρόσφυγες μέσα στο camp. Πέραν της κλασικής μουσικής, παίξαμε διεθνή τραγούδια, μερικά εκ των οποίων ήταν πολύ γνωστά στους πρόσφυγες. Στο τέλος κάναμε μια γιορτή όλοι μαζί. Η διοίκηση του camp κάλεσε την αστυνομία αλλά τελικά αποφάσισαν να μας αφήσουν να παίξουμε τη συναυλία και να χορέψουμε με τους πρόσφυγες.
Ενημερώσαμε τον τύπο για το γεγονός, συμπεριλαμβανομένης μιας αναφοράς για τις συνθήκες στο camp, ζωντανά, και δημοσιεύσαμε μερικές φωτογραφίες που είχαν παρθεί κρυφά από μερικούς πρόσφυγες μέσα από τα κτίρια.
Το υπουργείο επίσημα αντέκρουσε ότι οι προδιαγραφές στο camp ήταν κάτω από τις μίνιμουμ και οι πρόσφυγες που συνεργάστηκαν μαζί μας μετακινήθηκαν σε άλλο camp.
[ακολουθεί τραγούδι για την ελευθερία από το Αζερμπαϊτζάν]
Πώς βλέπετε την πολιτική κατάσταση στην Ευρώπη; Ιδίως μετά το ξέσπασμα της πανδημίας.
Οι μειονότητες και το περιβάλλον χρειάζονται την προστασία μας. Τα ανθρώπινα δικαιώματα θα ξεχαστούν αν δεν μιλάει κανείς γι’ αυτά, η οικονομική και η πολιτική εξουσία έχει την τάση να συγκεντρώνεται. Όλα αυτά κάνουν τις κοινωνίες μας λιγότερο ίσες και δημοκρατικές.
Τα λαϊκά κινήματα εστιάζουν στο δημόσιο και όχι στο ιδιωτικό ενδιαφέρον. Γι’ αυτό είναι σχεδόν αδιάφθορα κι επομένως απολύτως απαραίτητα.
Βεβαίως, η πανδημία είναι ένας σοβαρός κίνδυνος για τον πληθυσμό και είναι μια πρόκληση για κάθε είδους οργάνωση. Οι ίδιες δραστηριότητες πρέπει να αναπτυχθούν περαιτέρω προκειμένου να προστατευτούν αποτελεσματικά τα ανθρώπινα δικαιώματα και να παραμείνουν οι κοινωνίες μας όσο το δυνατόν πιο ίσες. Λόγω της πανδημίας, πολλές οργανώσεις έμαθαν να χρησιμοποιούν την ηλεκτρονική επικοινωνία. Αυτή είναι μια ευκαιρία να ξεπεράσουμε τα εθνικά σύνορα, να αναπτύξουμε περαιτέρω διεθνείς σχέσεις και να σκεφτούμε. Έχουμε σχέδια π.χ. να δείξουμε σε stream τη συναυλία-δράση.
Έχετε μελλοντικά πλάνα; Σχόλια για τους ανθρώπους στην Ελλάδα που διαβάζουν αυτή τη συνέντευξη;
Ένα από τα ωραιότερα βράδια της ζωής μου ήταν στην Αθήνα. Έχασα το αεροπλάνο μου και όλως τυχαίως μου ήρθε ένα εισιτήριο για ένα φανταστικό κοντσέρτο στο αμφιθέατρο της Ακρόπολης στην Αθήνα. Εκεί έμαθα πόσο διαφορετικά μπορεί να είναι τα κλασικά κοντσέρτα. Είμαι σχεδόν σίγουρος ότι οι ζωές μας μπορούν να γίνουν πλουσιότερες και η δέσμευσή μας μπορεί να είναι ακόμη πιο εμπνευσμένη, αν δουλέψουμε πέρα από τα σύνορα. Το πρώτο βήμα είναι μια επίσκεψη. Αν μουσικοί από την Ελλάδα ενδιαφέρονται να μάθουν περισσότερα για τους Lebenslaute, σας προσκαλούμε να συμμετάσχετε στη φετινή συναυλία- δράση, που είναι αφιερωμένη στο να σταματήσει η εξόρυξη άνθρακα στο Ρίνλαντ-Παλατινάτε.
∴
.
.
