Τ ριάντα πέντε χρόνια πέρασαν από το θάνατο του Φασμπίντερ και θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να αποφύγουμε τα αποθεωτικά ρέκβιεμ που συντάσσονται όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με θανάτους ανθρώπων που “άφησαν το στίγμα τους” σε κάποιο καλλιτεχνικό ή πολιτικό χώρο. Δεν θα ενισχύουμε την πιο σαρκοβόρα αντίληψη που καλλιεργείται εκατοντάδες χρόνια τώρα με μία πολύ ιδιαίτερη μορφή: τη σκιαγράφηση μιας Φιγούρας αποκλειστικά στο χώρο της τέχνης της κι αποσπασμένης από την καθημερινότητά της: εν ζωή η υποτίμηση, στον αντίποδα η ειδωλολατρία. Με τέτοιους τρόπους και τοποθετώντας το σκηνοθέτη σε ένα αδιόρατο βάθρο, εφευρίσκουμε μία ταυτότητα που τον διαχωρίζει από την κοινωνική πραγματικότητα. Είναι δυστυχώς συνήθης η πιο βίαιη προέκταση αυτής της μορφολαγνείας όσον αφορά τον καλλιτεχνικό κόσμο: ο ”καλλιτέχνης” φθάνει να τοποθετείται πάνω από καταστάσεις, πάνω από ήθη, γίνεται αμέμπτου ηθικής, μία υπεράνω οντότητα, η οποία στην τελική κουβαλάει όλες τις καταπιεσμένες μας κλίσεις, καταπιέσεις παραγόμενες επειδή ακριβώς διαχωρίζουμε τη φιγούρα του από την καθημερινότητα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Φασμπίντερ, πριν λίγο καιρό ο Μπερτολούτσι και η διαχείριση του βιασμού που υπέστη η Μαρία Σνάιντερ στο “Τελευταίο Τανγκό στο Παρίσι” για ”χάρη της τέχνης”. Σύσσωμοι κριτικοί και κοινό χειρίστηκαν σαν κρεοπώληδες το γεγονός για να το δικαιολογήσουν μ’ έναν φαύλο συλλογιστικό κύκλο: σωπάστε τις κριτικές διότι είναι καλλιτέχνης, είναι καλλιτέχνης γι` αυτό σωπάστε τις κριτικές! Φθάνουμε λοιπόν να δημιουργούμε φανταστικές κοινωνικές μορφές, ίσως από μία ιδιάζουσα αμηχανία μπροστά σε ιεροποιημένες ταυτότητες. Σύμφωνοι, έργο δίχως την ηθική διάπλαση του καλλιτέχνη δεν υφίσταται. Ούτε υπάρχει δημιούργημα που να μην περιέχει τις ηθικές του πτυχές. Το έργο λοιπόν θα πρέπει να είναι ο χάρτης μας. Ο κινηματογράφος, είναι γνωστό, δε μπορεί να γοητεύει μόνο την όραση και την ακοή, δεν ψεύδεται εύκολα σαν μία ακίνητη φωτογραφία. Ο κινηματογράφος είναι σύνολο, κινούμενη συσσώρευση σημείων. Πέρα από τον άνθρωπο-καλλιτέχνη, μαζί με όλες τις αυταπάτες που φέρει ο χαρακτηρισμός, θα πρέπει να εστιάζουμε στον καλλιτέχνη-σημειολόγο, δίνοντάς του το έδαφος που ζητάει από την αρχή. Κλείνοντας λοιπόν, τριάντα πέντε χρόνια πέρασαν από το θάνατο του Φασμπίντερ και εβδομήντα δύο από την γέννησή του. Ως ένα είδος προσφοράς στη μνήμη του, ας θυμηθούμε κάποια σημεία από το πολυσχιδές του έργο. [Ι.Σ.]
35 χρόνια μετά – Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ
γράφουν: θεμιστοκλής πανταζάκος – αλέξανδρος παπαγεωργίου – σαμσών ρακάς – ιόλη σαγριάν οργάνωση μνήμης: σαμσών ρακάς επιμέλεια: χαρίλαος τρουβάς σχεδιασμός: γιώργος δομιανός
(η ανταπόκριση του Θάνου Σταθόπουλου για τις ημέρες 10 & 11 Ιουνίου αφορά τον Ρ. Β. Φασμπίντερ και αυτός είναι ο λόγος που συμπληρώνει τα τέσσερα κείμενα)
Τ ριάντα πέντε χρόνια πέρασαν από το θάνατο του Φασμπίντερ και θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να αποφύγουμε τα αποθεωτικά ρέκβιεμ που συντάσσονται όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με θανάτους ανθρώπων που “άφησαν το στίγμα τους” σε κάποιο καλλιτεχνικό ή πολιτικό χώρο. Δεν θα ενισχύουμε την πιο σαρκοβόρα αντίληψη που καλλιεργείται εκατοντάδες χρόνια τώρα με μία πολύ ιδιαίτερη μορφή: τη σκιαγράφηση μιας Φιγούρας αποκλειστικά στο χώρο της τέχνης της κι αποσπασμένης από την καθημερινότητά της: εν ζωή η υποτίμηση, στον αντίποδα η ειδωλολατρία. Με τέτοιους τρόπους και τοποθετώντας το σκηνοθέτη σε ένα αδιόρατο βάθρο, εφευρίσκουμε μία ταυτότητα που τον διαχωρίζει από την κοινωνική πραγματικότητα. Είναι δυστυχώς συνήθης η πιο βίαιη προέκταση αυτής της μορφολαγνείας όσον αφορά τον καλλιτεχνικό κόσμο: ο ”καλλιτέχνης” φθάνει να τοποθετείται πάνω από καταστάσεις, πάνω από ήθη, γίνεται αμέμπτου ηθικής, μία υπεράνω οντότητα, η οποία στην τελική κουβαλάει όλες τις καταπιεσμένες μας κλίσεις, καταπιέσεις παραγόμενες επειδή ακριβώς διαχωρίζουμε τη φιγούρα του από την καθημερινότητα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Φασμπίντερ, πριν λίγο καιρό ο Μπερτολούτσι και η διαχείριση του βιασμού που υπέστη η Μαρία Σνάιντερ στο “Τελευταίο Τανγκό στο Παρίσι” για ”χάρη της τέχνης”. Σύσσωμοι κριτικοί και κοινό χειρίστηκαν σαν κρεοπώληδες το γεγονός για να το δικαιολογήσουν μ’ έναν φαύλο συλλογιστικό κύκλο: σωπάστε τις κριτικές διότι είναι καλλιτέχνης, είναι καλλιτέχνης γι` αυτό σωπάστε τις κριτικές! Φθάνουμε λοιπόν να δημιουργούμε φανταστικές κοινωνικές μορφές, ίσως από μία ιδιάζουσα αμηχανία μπροστά σε ιεροποιημένες ταυτότητες. Σύμφωνοι, έργο δίχως την ηθική διάπλαση του καλλιτέχνη δεν υφίσταται. Ούτε υπάρχει δημιούργημα που να μην περιέχει τις ηθικές του πτυχές. Το έργο λοιπόν θα πρέπει να είναι ο χάρτης μας.Ο κινηματογράφος, είναι γνωστό, δε μπορεί να γοητεύει μόνο την όραση και την ακοή, δεν ψεύδεται εύκολα σαν μία ακίνητη φωτογραφία. Ο κινηματογράφος είναι σύνολο, κινούμενη συσσώρευση σημείων. Πέρα από τον άνθρωπο-καλλιτέχνη, μαζί με όλες τις αυταπάτες που φέρει ο χαρακτηρισμός, θα πρέπει να εστιάζουμε στον καλλιτέχνη-σημειολόγο, δίνοντάς του το έδαφος που ζητάει από την αρχή. Κλείνοντας λοιπόν, τριάντα πέντε χρόνια πέρασαν από το θάνατο του Φασμπίντερ και εβδομήντα δύο από την γέννησή του. Ως ένα είδος προσφοράς στη μνήμη του, ας θυμηθούμε κάποια σημεία από το πολυσχιδές του έργο. [ι.σ.]
γράφουν: θεμιστοκλής πανταζάκος – αλέξανδρος παπαγεωργίου – σαμσών ρακάς – ιόλη σαγριάν οργάνωση μνήμης: σαμσών ρακάς επιμέλεια: χαρίλαος τρουβάς σχεδιασμός: γιώργος δομιανός
(η ανταπόκριση του Θάνου Σταθόπουλου για τις ημέρες 10 & 11 Ιουνίου αφορά τον Ρ. Β. Φασμπίντερ και αυτός είναι ο λόγος που συμπληρώνει τα τέσσερα κείμενα)
