Ταξιδεύοντας στα ξερονήσια της Αττικής (1)

Πρώτη στάση: Νησίδα Αταλάντη ή Ταλαντονήσι

Το ΑΣΣΟΔΥΟ εκκινεί ένα ταξίδι στις βραχονησίδες του Σαρωνικού Κόλπου, δηλαδή στα ξερονήσια  που στέκουν έρημα  γύρω από την Αττική, τα οποία ούτε ένας άνθρωπος δεν τα είχε ποτέ του για τόπο καταγωγής. Συνήθως τα αντικρύζουμε με το καράβι της γραμμής για το Αιγαίο, τα προσπερνάει το βλέμμα μας αδιάφορα, κι όμως, αν επιμείνουμε λιγάκι όλο και μια μποτίλια με σημείωμα θα δούμε να αστράφτει σφηνωμένη στα βράχια τους. Ας προσπαθήσουμε να διαβάσουμε τι λέει.



Αταλάντη (ή Ταλαντονήσι)

 

Μερικά μίλια έξω από το λιμάνι του Πειραιά, ανάμεσα στην Ψυττάλεια και τη Σαλαμίνα, βρίσκεται η βραχονησίδα Αταλάντη. Σήμερα καλείται από τους ντόπιους ψαράδες ως Τάλαντο ή Ταλαντονήσι. Η πρώτη γραπτή αναφορά της νησίδας Αταλάντης εντοπίζεται στο έργο Γεωγραφικά του Στράβωνα (64/63 π.Χ. – 24 μ.Χ.). Εκεί, αναφερόμενος στην Ψυττάλεια, το νησί που βρίσκεται στην είσοδο του λιμανιού του Πειραιά, σημειώνει: πλησίον δὲ καὶ ἡ Ἀταλάντη ὁμώνυμος τῇ περὶ Εὔβοιαν καὶ Λοκρούς, καὶ ἄλλο νησίον ὅμοιον τῇ Ψυτταλείᾳ καὶ τοῦτο (Γεωγραφικά, Θ, 14). Μελαμβαφή όστρακα (θραύσματα σπασμένων αγγείων) που εντοπίστηκαν στο βορειοανατολικό τμήμα του νησιού είναι πιθανό να προέρχονται από κάποιο μνημείο που έστησαν οι Αθηναίοι μετά τη νίκη στη Ναυμαχία της Σαλαμίνας (480 π.Χ.), ενώ κάποια αρχιτεκτονικά κατάλοιπα πρωτοβυζαντινών χρόνων δείχνουν πως η νησίδα κατοικήθηκε κατά τον 6ο με 7ο αιώνα μ.Χ. (Γιάννος Γ. Λώλος, Προοίμιο στην Αρχαιολογία των βραχονησίδων).

Δημοσιευμένο έγγραφο του 18ου αιώνα (1730) μάς ενημερώνει πως «το νησἠδιο ρημωνἠση οπου τω λένε τἀλατο», δηλαδή το Ταλαντονήσι, παραχωρήθηκε από τον τούρκο τοποτηρητή (βοεβόδα) Αλή Αγά, σε κάποιον Παναγιώτη Θεοδώρου, κάτοικο της περιοχής του Αμπελακίου Σαλαμίνας, πιθανότατα για αγροκαλλιέργεια, ίσως αμπελιών. Αυτή η παραχώρηση συνέβαινε διότι μη έχοντας τη δυνατότητα ο βοεβόδας να κληροδοτήσει τη γη που του είχε παραχωρήσει η ανώτερη Οθωμανική Αρχή, παραχωρούσε τμήματά του έναντι αμοιβής στους ραγιάδες.

Από τη δεκαετία του 1960 και μετά η Αταλάντη χρησιμοποιήθηκε ως ερημητήριo εγκαταλελειμμένων πλοίων. Για αρκετά χρόνια ξεχώριζε το μισοβυθισμένο κρουαζιερόπλοιο Melody, που χρησιμοποιήθηκε στα πλάνα του βίντεο κλιπ για το τραγούδι Πηνελόπη του Μιλτιάδη Πασχαλίδη. Σημαντικό κινηματογραφικό ρόλο διαδραμάτισε και στην ελληνική ταινία «Μεταίχμιο» του 1994.

Άλλο σημαντικό ναυάγιο, ίσως το πιο λησμονημένο, αφορά το  οχηματαγωγό ΑΙΓΑΙΟΝ (πρώην ARTEVELDE) το οποίο ρυμουλκήθηκε το 1996 στη βραχονησίδα για λόγους ασφαλείας, ύστερα από πυρκαγιά που ξέσπασε κατά τη διάρκεια εργασιών του στην Δραπετσώνα. Το ατύχημα στοίχισε τη ζωή στον εργάτη Ανδρέα Στέφο.  Λίγες ώρες μετά την μεταφορά του στην Αταλάντη πήρε κλίση και βυθίστηκε όπου και παραμένει μέχρι σήμερα.

Το 2009 μια εταιρία ξένων συμφερόντων ανέλαβε την ανέλκυση κάποιων εμφανών ναυαγίων που εξείχαν στο θαλάσσιο δυτικό άκρο της Αταλάντης.

Το πιο αναγνωρίσιμο και πιο πρόσφατο γεγονός που σχετίζεται με την Αταλάντη είναι η βύθιση του δεξαμενόπλοιου ΑΓΙΑ ΖΩΝΗ 2 λίγα μέτρα νοτιοδυτικά της συγκεκριμένης νησίδας, που προκάλεσε μεγάλη θαλάσσια ρύπανση στις ακτές της Αττικής.

Εξίσου αξιομνημόνευτο γεγονός είναι και η προσάραξη της φρεγάτας του Πολεμικού Ναυτικού «Κανάρης» που συνέβη πριν λίγους μήνες (2.11.2017) και προκάλεσε χλευαστικά σχόλια στον τύπο.

Για όλους αυτούς τους λόγους η στήλη αυτή εκκινεί την θαλασσοπορεία της από το συγκεκριμένη βραχονησίδα καθότι με έναν απροσδόκητο τρόπο καταφέρνει και βρίσκεται τον τελευταίο καιρό πάντα στην επικαιρότητα.  Παρόλο που σήμερα μόνο μια σπίθα (φανός ερυθρού χρώματος) για τα πλοία λειτουργεί πάνω της.


10 Φωτογραφίες από το προσωπικό μου αρχείο
(από την τελευταία εικοσαετία)