Κάθε στενό, κάθε δρόμος, όπως κι αν ονομάζεται, όπου κι αν οδηγεί, έχει να πει μία μικρή ή μεγάλη ιστορία. Η διαφορά με την Πατησίων είναι πως την ιστορία δεν τη λέει απλώς, αλλά τη γράφει κιόλας. Ας σταθούμε, λοιπόν, σε κάποια φωτογραφικά ντοκουμέντα του συγκεκριμένου δρόμου που, αν και ενδεικτικά, αντανακλούν ευκρινώς την ελληνική ιστορία.
19ος αιώνας
Ο χωματόδρομος της αναψυχής και του περιπάτου
«Όταν έχεις διασχίσει όλη την οδόν Αιόλου έχοντας πίσω σου την Ακρόπολη και τους Αέρηδες, βλέπεις μπροστά σου έναν σκονισμένο δρόμο μήκους ενός χιλιομέτρου, που καταλήγει σε ένα μικρό χωριό, τα Πατήσια. […] Ο κομψός κόσμος της Αθήνας έχει για κυριώτερη ψυχαγωγία του, χειμώνα-καλοκαίρι, τον περίπατο στην οδό αυτή […] Φθάνουν εκεί με τα πόδια, με αμάξι και κυρίως με άλογο. Κάθε Έλληνας που βρίσκει να δανεισθεί τριακόσιες δραχμές, βιάζεται να αγοράσει ένα άλογο. Κάθε Έλληνας που έχει τρεις δραχμές τις διαθέτει νοικιάζοντας ένα άλογο».
περιηγητής Edmont About, 1854
Αρχές 20ού αιώνα
Βαλκανικοί πόλεμοι – Επέκταση ελληνικών συνόρων
Το πρώτο γήπεδο του Παναθηναϊκού, τότε ΠΟΕ, επάνω στην Πατησίων.
Στο συγκεκριμένο σημείο σήμερα βρίσκεται η ΑΣΟΕE.
,
Ελληνοτουρκικός (1919-1922)
Η πίκρα της Μεγάλης Ιδέας
Γωνία Πατησίων και Ηπείρου το 1920.
Ένας μοναχικός μεσήλικας πίνει τον καφέ του σκεπτικός.
Η σκιά των δέντρων ιδανική.
Ένα ρακένδυτο ζητιανάκι τον πλευρίζει.
Οι πρώτες μάχες στην Μικρά Ασία έχουν αρχίσει.
Κατοχή (1941-1944)
α.
Πατησίων 8 και Γλάδστωνος στα Χαυτεία, δίπλα στο ΑΛΑΣΚΑ.
Μεσημέρι Κυριακής, 20 Σεπτέμβρη του 1942.
Η ολιγομελής αντιστασιακή οργάνωση νέων ΠΕΑΝ
πραγματοποιεί πολύνεκρο σαμποτάζ
στο κτίριο της ελληνικής ναζιστικής οργάνωσης ΕΣΠΟ,
η οποία στρατολογούσε νέους από την Ελλάδα για την Βέρμαχτ.
Ανάμεσα στους δεκάδες νεκρούς και πολλοί γερμανοί
που είχαν τα γραφεία τους σε άλλους ορόφους του κτιρίου.
Η είδηση εξαπλώνεται παντού.
Τα μέσα του Λονδίνου και της Μόσχας θα το χαρακτηρίσουν
ως ένα από τα μεγαλύτερα σαμποτάζ της κατεχόμενης Ευρώπης.
Το ΚΚΕ θα το χαρακτηρίσει «προβοκάτσια»
κάνοντας λόγο για «επικίνδυνη και πρόωρη ατομική τρομοκρατία».
Η Γκεστάπο εξαπολύει ανθρωποκυνηγητό
και θα εξοντώσει αγρίως τα μέλη της οργάνωσης.
[Στο ίδιο σχεδόν σημείο,
21 Σεπτέμβρη του 2018,
δολοφονείται ο Ζακ Κωστόπουλος]
β.
«Σύλληψις αντιστασιακού, οδός Πατησίων»
κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής.
Η ανθρωπιά σηκώνει τα χέρια ψηλά.
Δεκεμβριανά / Εμφύλιος
Γωνία Στουρνάρη και Πατησίων.
Ανατιναγμένο το κτίριο της Γενικής Ασφάλειας από τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ
κατά τις άγριες μέρες του ’44.
Εμφανείς οι υλικές ζημιές και στο Πολυτεχνείο.
Μεταπολεμικά
1956
Πατησίων 23.
Το γοτθικής αισθητικής Μέγαρο Σαριπόλου κατεδαφίζεται.
10 Μαρτίου 1958
Πατησίων 136.
Ένα μπαρ κάνει την εμφάνισή του στην Αθήνα.
Είναι σχεδιασμένο από τον Αριστομένη Προβελέγγιο.
Το λένε Au revoir.
Εξέγερση Πολυτεχνείου
Ξημερώνοντας 17 Νοέμβρη 1973
Πέντε λεπτά πριν από τις 3:00 το πρωί.
Η στιγμή της ιστορικής κορύφωσης.
Της Πατησίων. Της ιστορίας. Της Ελλάδας.
Η ζωή κι ο θάνατος αντικριστά και κατά μέτωπο.
Στιγμές Μεταπολίτευσης
1975
Η Αμαλία Φλέμινγκ στο Πολυτεχνείο το 1975.
Η χρονολογία αποκαλύπτεται σε μας από την επιγραφή
στο κολλημένο χαρτόνι στον τοίχο:
«ΑΠΕΡΓΟΙ ΜΕΛ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ».
Η απεργία των 400 εργατών και υπαλλήλων
της βιομηχανίας χαρτιού ΜΕΛ Θεσσαλονίκης
ξεκίνησε την 1η Σεπτέμβρη του 1975
και κορυφώθηκε τον Νοέμβρη στην Αθήνα.
Μετά από 78 μέρες αγώνα η απεργία τους λήγει νικηφόρα,
δυο μέρες μετά την, πρώτη ουσιαστικά, επέτειο του Πολυτεχνείου.
(φωτ: αρχείο Αμαλίας Φλέμινγκ)
,
1978
Ο Διονύσης Πετρουτσόπουλος φωτογραφίζει
την ποιήτρια Κατερίνα Γώγου στην οδό Πατησίων
μια τυπική βροχερή μέρα του 1978.
Η μεταπολίτευση από κάπου μπάζει νερά.
1980
Το Μινιόν τυλίγεται στις φλόγες.
18 Δεκέμβρη του 1980.
Ο καταναλωτισμός ασθμαίνει.
Τα Χριστούγεννα χάνουν το καταφύγιό τους.
1985
Ο 15χρονος Μιχάλης Καλτεζάς πέφτει νεκρός στη Στουρνάρη
από τη σφαίρα του αστυνομικού Μελίστα κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων
στην επέτειο εξέγερσης του Πολυτεχνείου το 1985.
Τα επεισόδια κλιμακώνονται σε όλο το κέντρο της Αθήνας.
Το μεταπολιτευτικό κλίμα συναίνεσης μεταξύ αστυνομίας και πολιτών
αποχαιρετά την Ελλάδα με πάταγο.
Το γεγονός αυτό σφραγίζεται και με το τρομοκρατικό χτύπημα
της 17 Νοέμβρη λίγες μέρες μετά σε κλούβα των ΜΑΤ
ως αντίποινα της δολοφονίας Καλτεζά.
Δεκέμβρης 2008
Οδόφραγμα στην Πατησίων.
Η θριαμβευτική άνεση της εξέγερσης.
Ιανουάριος 2009
Κάτοικοι διασώζουν το άλσος Κύπρου και Πατησίων
από την μετατροπή του σε πάρκινγκ
καθιστώντας το Αυτοδιαχειριζόμενο Πάρκο
έχοντας φυτέψει μέχρι σήμερα 150 δέντρα και θάμνους.
Γενάρης 2013
Πατησίων 61.
Η κατειλημμένη από το 2009 οικία της Μαρίας Κάλας,
(Κατάληψη Σκαραμαγκά)
εκκενώνεται από δυνάμεις καταστολής.
.
Μάρτιος 2015
Προκλητική δήλωση δρόμου
πάνω στο ιστορικό κτίριο του Πολυτεχνείου
που επέκτεινε τα όρια του εικαστικού βανδαλισμού
στο πεδίο της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας.
Μια νέα εποχή εν όψει.
(φωτ: epoca libera)
Νοέμβρης 2019
Μοναδική απεικόνιση (στο βάθος) του Θεάτρου Αθήναιον τον 19ο αιώνα.
Μπροστά του η Πατησίων.
Η λήψη γίνεται από τις σκάλες του Αρχαιολογικού Μουσείου.
Το ιστορικό κτίριο, που μεταξύ άλλων φιλοξένησε το Μεγάλο μας Τσίρκο,
κατεδαφίζεται τον Νοέμβριο του 2019.
(φωτ: Edmunds, Franklin Davenport)
Και η Πατησίων συνεχίζεται..
Διαβάστε επίσης:
.
