.
ΤΟ ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ
Όπως την άνοιξη τα πουλιά και τα έντομα γεμίζουν τον αέρα με τον ανήσυχο θόρυβο του λαρυγγιού τους, έτσι και τώρα με τα πρώτα συναχώματα, τονίζει η φωνή του καστανά το φθινοπωρινό της τραγούδι. Ήρεμο και λιγάκι πένθιμο, σε μια νότα τονισμένο, που σου φέρνει κάποιο ρίγος και σου θυμίζει περασμένα πράγματα αγαπημένα, το νυσταγμένο ξεφώνημα του καστανά, μοιάζει σαν με το τελευταίο νανούρισμα του καλοκαιριού, που παραδίνεται στον ύπνο, και σαν το πρώτο ξύπνημα του ανήλικου ακόμη χειμώνα, που κάτι σιγολέει ανάμεσα στα χείλη του και προσπαθεί να κατεβεί κάτω από την κούνια. Κάστανα ζεστά! Η καστανιά, που παίζει τόσο σπουδαίο ρόλο στη μυθολογία μας από την εποχή του μαντείου της Δωδώνης, εξακολουθεί με τον καρπόν της κάθε τέτοια εποχή να μας φιλοδωρεί με συγκινήσεις, που λίγοι άλλοι καρποί μας παρέχουν. Έχουμε πια ξεκάνει από την κούραση της ζέστης και την μονοτονίαν της καλοκαιρίας. Τα μάτια μας πονούν από τους καταρράκτες του φλεγόμενου φωτός, το οποίο έχει μεταβάλει την πόλιν των δροσερών μενεξέδων εις νησιώτικην γαλέτταν. Διψάμε λίγο ημίφως, λίγη μολυβιά ατμόσφαιρα, το σουράβλι του βορρηά στην κόχη του παραθύρου μας, το σαντούρι που παίζει η βροχή στα τζάμια των παραθύρων μας. Όλα αυτά τα έχει κλεισμένα μέσα εις το γλυκό αλεύρι του το κάστανο. Μας το λέγει το χρώμα της φλύδας του, το άρωμά της, που μυρίζει δάσος και περιπέτειες κακοκαιρίας, μας το βεβαιώνει εκείνη η μαύρη φουντίτσα που έχει πίσω. Άραγε αυτά τα ξέρουν τα μικρά παιδιά και οι γριούλες που τρελαίνονται για τα κάστανα και χώνουν διαρκώς τα χέρια στις τσέπες και ξερογλύφουνε τα χείλια μόλις από την άκρη του δρόμου ο ψαλμός του Θεσσαλού ακουστεί, ευαγγελιζόμενος την εμφάνισιν του χειμωνιάτικου καρπού; Κανείς δεν το ξέρει. Ο κ. Δ. Καμπούρογλους, ο οποίος έχει ενδιατρίψει εις την μεσαιωνική ζωή των Αθηνών και έφερε εις φως πολλά μυστήρια, δεν μας είπε ακόμη για ποιο λόγο οι Αθηναίοι όλων των ηλικιών και των γενών τρελαίνονται για κάστανα. Οψοφαγίστατοι ήταν από της εποχής του Δημοσθένους, αλλά καστανοφάγοι από πότε έγιναν; Διότι θα είδατε ότι αναστατώνεται οποιαδήποτε συνοικία, Κολωνάκι ή Μεταξουργείο, από την εμφάνιση του καστανά, και χέρια με μαργαριτάρια και χέρια με ρόζους ανοίγονται για να δεχθούν τον ιερόν καρπόν του Διός. Όλοι τον αγαπούν τον καστανά, και τα παιδιά μιμούνται το μονότονό του λάλημα…
Π. ΡΟΔΟΚΑΝΑΚΗΣ
(Έθνος, 9 Σεπτεμβρίου 1916)
