Πάνω από 80 χρόνια έχουν περάσει από την έναρξη του ισπανικού εμφυλίου και από τη στιγμή που μια έφηβη, η Πιλάρ Ντουάιγουες Νεμπότ (Pilar Duaygües Nebot) ξεκίνησε να καταγράφει μία προς μία τις μέρες του πολέμου στη Βαρκελώνη. Η Πιλάρ ήταν 14 χρονών όταν άρχισε το ημερολόγιό της και όσο αυτό εκτυλίσσεται, την παρακολουθούμε σιγά- σιγά να μεγαλώνει, μέχρι τις 19 Μαρτίου του 1940 που είναι πια 19 χρονών. Το ημερολόγιο της Ισπανίδας Άννας Φρανκ πήρε 10 τετράδια για να ολοκληρωθεί, κρύφθηκε σε ένα στρώμα όταν οι φασίστες κατέλαβαν την πόλη γιατί “δεν θα τους αρέσει και πολύ όπως τους παρουσιάζω σε αυτό” κι έπειτα, έμεινε για δεκαετίες σε ένα συρτάρι, μέχρι που φέτος εκδόθηκε σε βιβλίο από τον εκδοτικό οίκο Espasa, σε επιμέλεια των Tània Balló και Gonzalo Berger. Ακολουθεί προσωπική μετάφραση στα ελληνικά ενδεικτικών αποσπασμάτων.

“Αγαπητό ημερολόγιο, σήμερα, παρόλο που είναι Χριστούγεννα, δεν έγινε γιορτή, λόγω του ότι έχουμε πόλεμο και του ότι δεν υπάρχουν πια οι άγιοι.”

19 Ιουλίου 1936: “Τα πολυβόλα πήγαιναν, βόμβες εδώ, πυροβολισμοί εκεί, κλπ. Ακουγόταν πολύ καλά το πώς κατέρρεαν τα σπίτια εκεί όπου τα πυροβολούσαν (…) Οι παπάδες με πολυβόλα, σκοπέτα και ριβόλβερ άναβαν πυρ ενάντια στο στρατόπεδο που βρίσκεται δίπλα (…) Όχι μόνο έκαιγαν αυτήν την εκκλησία- μοναστήρι, μα όλες τις εκκλησίες της Βαρκελώνης. Ήταν ορατές πολύ καθαρά οι φλόγες (…) Τελικά, ξαπλώσαμε, η μαμά μαζί μου στο κρεβάτι, αποκοιμήθηκα από την κούραση”.

16 Οκτωβρίου 1936: “Κάθε μέρα έχει όλο και περισσότερη έλλειψη κρέατος και άλλων πραγμάτων και σήμερα μου διηγήθηκε [η μητέρα] πως στην αγορά σκότωσαν τρεις γυναίκες. Μέρες τώρα πεθαίνουν πολλές γυναίκες λόγω του συνωστισμού των ανθρώπων”.

24 Δεκεμβρίου 1936: “Έχω σηκωθεί στις πέντε και μισή για να πάω στην ουρά για το ψωμί. Είναι κάτι φρικτό, τόσος κόσμος και άλλος τόσος που έμεινε χθες χωρίς αυτό. Λοιπόν, με λόγια δεν μπορώ να το εξηγήσω· έτσι έχω περάσει όλη την άγια μέρα βλέποντας τσακωμούς και τέτοια, μέχρι τη μία και μισή, όντας οκτώ ώρες στην ουρά.”

25 Δεκεμβρίου 1936: “Σήμερα, παρόλο που είναι Χριστούγεννα, δεν έγινε γιορτή, λόγω του ότι έχουμε πόλεμο και του ότι οι άγιοι δεν υπάρχουν πια. Το πρωί, στο σχολείο, ως συνήθως (…). Στις 6 οι συμμαθήτριές μου πήγαν στην ουρά για το ψωμί, πράγμα τρομερό το πόσο μακριά είναι. Δεν ξέρω πότε θα τακτοποιηθεί αυτό με το ψωμί, διότι έχουν υπάρξει πολλοί θάνατοι γι’ αυτό το λόγο.”

Αρχές του 1939: “Αυτό που θα επιθυμούσα περισσότερο, είναι να κερδίζαμε τον πόλεμο και να επέστρεφα στο Εργατικό Γυμνάσιο μαζί με όλους τους μαθητές που είχε αυτό και να επιστρέψω στην έντονη μελέτη που τόσο μου αρέσει. Μα αυτές τις ελπίδες δεν τις έχω, διότι οι φασίστες έχουν κερδίσει ήδη, παρόλο που η Μαδρίτη, η Βαλένθια και η Χερόνα είναι με τους κόκκινους. Αυτοί κατέχουν μια μεγάλη ποσότητα υλικού και πολλά αεροπλάνα, επιπλέον έχουν πολλούς Γερμανούς, Ιταλούς, μουσουλμάνους. Κι εμείς δεν κατέχουμε τίποτα πέρα από τη λογική και μιας που ενάντια στη δύναμη δεν υπάρχει αντίσταση, είναι άχρηστο να κερδίσουμε τον πόλεμο”.

Η Πιλάρ με τη μητέρα της και τις μεγάλες αδερφές της.

27 Ιανουαρίου 1939: “Η Βαρκελώνη είναι φασιστική. Σήμερα ξεκίνησαν να παρελαύνουν στους δρόμους τα στρατεύματα στην υπηρεσία του Φράνκο. Παντού έχει μοναρχικές σημαίες και επευφημίες του Φράνκο. (…) Εμφανίστηκαν οι εφημερίδες να μιλούν άσχημα για τους κόκκινους, για τον Νεγκρίν και τον Κονπάνς και να μνημονεύουν το Φράνκο. Εγώ τις μισώ τρομερά, το ίδιο και η οικογένειά μου”.

13 Φεβρουαρίου 1937: “Αυτή τη στιγμή νιώσαμε το πομ, πομ, πορομπομ… Φρικαλαίο τη στιγμή αυτή. ‘Οι φασίστες είναι ήδη εδώ’, μου είπε. Και πράγματι, έτσι ήταν. Στην αρχή, πιστέψαμε πως ήταν αεροπλάνα, αλλά μετά αντιληφθήκαμε πως ήταν τα πλοία”.

«Κι εμείς δεν κατέχουμε τίποτα πέρα από τη λογική και μιας που ενάντια στη δύναμη δεν υπάρχει αντίσταση, είναι άχρηστο να κερδίσουμε τον πόλεμο»

8 Οκτωβρίου 1937: “Το πρωί, θα’ ταν έξι, όταν ο θόρυβος του βομβαρδισμού με ξύπνησε. Αμέσως χτύπησαν οι σειρήνες μα στη στιγμή έπαψαν οι βόμβες γιατί βγήκαν τα δικά μας αεροπλάνα και τους κάναμε να διαφύγουν (…) Πότε θα τελειώσει ο πόλεμος;”.

27 Φεβρουαρίου 1939: “Είναι δυνατό να είμαι ήδη τόσο μεγάλη; Μοιάζει να ήταν χθες που έκλεισα τα 15. Είναι πολύ κακό για μένα να έχω αυτήν την ηλικία, δεν ήθελα να μεγαλώσω, παρόλο που λένε ότι οι 18 Απρίληδες είναι η καλύτερη ηλικία της νιότης”

Φεβρουάριος 1939: “Θα περνάμε ακόμα φτώχεια και βάσανα μέχρι να έρθει άλλη επανάσταση και να εγκαθιδρύσει τη Δημοκρατία”.

τέλη Μαρτίου του 1939: “Έκλαψα πολύ βλέποντας πως τούτοι οι εγκληματίες φασίστες έφτασαν στη νίκη. Αλλά δεν θα τους ανεχθούμε για πολύ καιρό γιατί θα ξαναγίνει εξέγερση, αυτή τη φορά από πλευράς μας και θα μείνει έκτοτε θαμμένος για πάντα ο μισητός φασισμός, παρόλο που μάλλον θα αργήσουμε κάποια χρόνια να το καταφέρουμε. Αυτή η σκέψη, που όλοι οι κόκκινοι έχουμε και για την οποία δεν ξεγελιόμαστε, μου δίνει λίγη χαρά”.

Τελευταίες μέρες του ημερολογίου: “Με εξοργίζει το να πηγαίνω στο σινεμά γιατί σε υποχρεώνουν να χαιρετάς με το μπράτσο τεντωμένο, δηλαδή, με το φασιστικό χαιρετισμό. Στην οθόνη εμφανίζεται το πρόσωπο του “ηλίθιου” του Φράνκο ενώ παίζουν τον ύμνο τους κι όλος ο κόσμος πρέπει να μένει όρθιος και να χαιρετά. Αν δεν το κάνεις, οι στρατιώτες που φρουρούν, χτυπούν εκείνους που δεν υπακούν (…) Εμένα, την πρώτη μέρα, μ’ έπιασε ένα πάθος να γελάω βλέποντας τόσα πρόσωπα με το οριζόντιο μπράτσο που έμοιαζε πως κοίταζαν αν έβρεχε”

Η Πιλάρ (2η από αριστερά) με τη μητέρα (1η από αριστερά) και τις θείες της.

 

Αποσπάσματα παρμένα από:

1. “Querido diario: hoy mataron a tres mujeres en el mercado”
2. “Hoy, aunque es Navidad, no ha sido fiesta, por la guerra y por no existir ya los santos”
3. ‘Querido diario: hoy ha empezado la guerra’

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ
Η Ναταλί Φύτρου γεννήθηκε το 1989 στην Αθήνα. Σπούδασε Οικονομικά.Από μικρή της άρεσε να ακούει και να διηγειται ιστορίες. To 2016 μετέφρασε ένα διήγημα του Ρομπέρτο Μπολάνιο και το έστειλε στον καθηγητή Ισπανικών της. Διατηρεί το μπλογκ universo2666.blogspot.com