Για τον Κινηματογράφο

Ο Κινηματογράφος υπάρχει μέσα στα πράγματα, είναι μια ένταση ζωής. Η πραγματικότητα έχει κινηματογραφικές ζώνες, είναι ήδη σκηνοθετημένη από τους θεσμούς, τις συνήθειες, τις νοοτροπίες που την παραλλάσσουν, την κάνουν λίγο ψεύτικη, παραισθητική.

Elle, 1989

Οι κριτικοί κινηματογράφου πρέπει να το ρίξουν στο διάβασμα.

Ελευθεροτυπία 1988

Μια ταινία είναι κάτι που γίνεται από μια ομάδα ανθρώπων, αναφέρεται σε μια άλλη ομάδα ανθρώπων και παρουσιάζει μια ιστορία. Αυτό δεν είναι καθόλου χαώδες, είναι συγκεκριμένο. Όταν δεν ισχύει αυτό παρά άλλα πράγματα, τότε οι ταινίες είναι μάλλον για πέταμα.
Η επικοινωνία δεν μπορεί να βασιστεί σε κάποιον που ψάχνει τον εαυτό του και μόνο. Μπορεί να υπάρχει αυτό, αλλά χρειάζονται κι άλλα πράγματα: ας πούμε πράγματα από την παράδοση του κινηματογράφου – δεν θα πάρεις από αυτήν;

αντι-Κινηματογράφος 1993

Για τις τηλεοπτικές σειρές

Πρώτα πρώτα, μυθοπλασίες σίγουρα περνάνε. Και γράφονται ειδικά για την τηλεόραση. Μάλιστα είναι και αρκετά ενδιαφέρουσες, γιατί παίζουν πάνω στην οικονομία και στην εκφραστική λιτότητα. Γι’ αυτό ένα πετυχημένο σίριαλ ή μια πετυχημένη τηλεταινία ίσως να είναι πιο οικονομικά, πιο λιτά και πιο εκφραστικά ως μυθοπλασία από οποιαδήποτε κινηματογραφική ταινία. Γιατί η κινηματογραφική ταινία εξορίζεται σήμερα στο χώρο μιας καλλιτεχνικής δημιουργίας, ενώ η τηλεόραση είναι το κατ΄ εξοχήν μαγικό μέσο. Άρα πρέπει να είναι πολύ οικονομικό, πολύ αποτελεσματικό και πολύ γρήγορο. Οι μυθοπλασίες στην τηλεόραση ουσιαστικά είναι η μόνη λύση για μια νέα εκφραστικότητα. Από κει και πέρα οι μύθοι πάντα υπάρχουν, με την έννοια ότι μια κοινωνία πάντα τους χρειάζεται για να μπορέσει να συνεχίσει να υπάρχει. Μόνο που η τηλεόραση είναι αρκετά «πονηρό» μέσο, ώστε να παίζει µε τους μύθους της, ώστε ό θεατής να μην παίρνει και πολλά πράγματα στα σοβαρά. Δηλαδή, δε νομίζω ότι το “Ντάλλας” προκαλεί μεγαλύτερη συγκίνηση ή καλλιεργεί περισσότερους μύθους από το “Όσα παίρνει ο άνεμος” σε σχέση με τη συγκινησιακή κατάσταση του θεατή στην τηλεόραση.

Περιοδικό οθόνη, 1982

Για την λογοτεχνία

Κάνω τελείως αναρχικό διάβασμα. Δεν έχω κανένα σύστημα. Είναι σαν να είμαι στη μέση της ζούγκλας και να ακολουθώ μονοπάτια, π.χ. Παπαδιαµάντης -το ακολουθώ και το φτάνω μέχρι το τέλος. Άλλο μονοπάτι είναι η Πατρίτσια Χάισµιθ. Ο Παπαδιαμάντης είναι για μένα ο μεγαλύτερος συγγραφέας όλων των εποχών, ο καλύτερος εκφραστής του ελληνικού κόσμου. Μ’ έμαθε πώς να ζω στον τόπο μου.

Γυναίκα, 1991

τι είναι λογοτεχνία;
Σ’ αυτό δεν μπορώ να απαντήσω. Η σχέση μου μαζί της είναι πολύ πιο σκοτεινή, ένα καταφύγιο, ή δυνατότητα μιας καλυμμένης αυτοβιογραφίας. Δεν μπορούσα να κρατήσω ποτέ ημερολόγιο, συνηθισμένος από χρόνια ό,τι γράφω να δημοσιεύεται. Έτσι έφτιαξα ένα ψεύτικο ημερολόγιο, μέσω διηγημάτων και μυθιστορημάτων. Κι έπειτα, όλα μου τα βιβλία εμπεριέχουν ταινίες που δε θα γυριστούν ποτέ, για να ξαναγυρίσουμε στην πρωταρχική τέχνη.

Elle, 1989

Πιστεύω πως τη Γραμµή του Ορίζοντος είναι σαν να την έγραψε ολόκληρη η γενιά μου. ΄Εχει τη δική μου υπογραφή γιατί εγώ είχα περισσότερο χρόνο στη διάθεσή μου για να γράψω. Ακόμη κι εκείνοι που γυρίζουν διαφημιστικά, εκείνοι που αποδέχονται την οργάνωση της σύγχρονης ζωής και . . . «την κάνουνε ψώνιο», υποτίθεται, είμαι σίγουρος πως θ’ αναγνωρίσουν τον εαυτό τους περισσότερο στο βιβλίο παρά στα διαφημιστικά που γυρίζουν. Είμαι μόνος μου επειδή θέλω να είμαι μαζί τους. Με το αυθεντικό τους κομμάτι. Μ΄αυτό που οι ίδιοι ίσως παραβλέπουν.

Επτάµισι, 1991

Η Μαντάμ Μποβαρύ, έλεγε ο Φλωμπέρ, είμαι εγώ. Δηλαδή η Ρέα Φραντζή εν μέρει είσαι και συ;
Βέβαια, αλλά δεν είμαι κιόλας, αφού πρόκειται για ένα γυναικείο πρόσωπο και αφού αυτό είναι που έκανε το γράψιμο ενδιαφέρον, γιατί είναι σαν να ‘γραφα για μια φίλη μου στο Δημοτικό και να φανταζόμουνα την πορεία της. Άλλωστε κάπως έτσι έγινε, όλα αυτά τα κορίτσια αυτό κάνανε τελικά, παντρευτήκανε, πήγανε στα βόρεια προάστια, μένουνε, ψωνίζουνε, να, τώρα, αυτές τις μέρες ας πούμε, θα ‘χουνε ρημάξει την αγορά, αλλά κάποια απ΄αυτές πιθανόν να σκέφτεται λίγο παραπάνω – ε, και διάλεξα ένα τέτοιο πρόσωπο. Από κει και πέρα έβαλα και πολλά δικά μου άλλα, σε σχέση με την Πάτµο. Νομίζω ότι είναι ένα μέρος όπου γίνεται μια διαρκής αποκάλυψη ήρεμου τύπου.

Έξοδος 1993

Για την θρησκεία

Κάτι πού δε µ’ ενδιαφέρει καθόλου ως θεσμός. Έχω όμως μεγάλο σεβασμό για το θρησκευτικό συναίσθημα. Αν είμαστε σήμερα ένας πολιτισμός αποπροσανατολισμένος, αν πελαγοδρομούμε, είναι μάλλον γιατί έχουμε χάσει το πνευματικό κέντρο γύρω από το οποίο κινούµεθα και το οποίο, καθόλου θεσμικό, ήταν ένα απόσταγμα αιώνων. Νοµίζω ότι όσο υπάρχει ελληνισμός θα γυρνάμε γύρω από το κέντρο αυτό το πνευματικό, με το οποίο έχει βαθύτατη σχέση το θρησκευτικό συναίσθημα.

Elle, 1989

Για την Αθήνα

Ένα αίσθημα υπάρχει ανάμεσα σε μας και στην πραγματική Αθήνα, που το ξέρουμε αλλά το μαχόμαστε καμιά φορά. Εγώ θέλω να το υπερασπιστώ. Δεν είναι μια όμορφη πόλη, είναι όμως πολύ ανθρώπινη. Το πώς τη βλέπει ο καθένας μας είναι εσωτερική υπόθεση. Η ίδια δεν προβάλλει μια ενιαία εικόνα προς τα έξω. Ο κόσμος του λεγόμενου «περιθωρίου» αποτελεί το επίκεντρο και τον πυρήνα της πόλης. Ένας απροσδιόριστος κοινωνικά χώρος, που όλοι αισθανόμαστε ότι υπάρχει, αλλά δεν τον γνωρίζουμε.

Η Καθημερινή, 1989

Είμαι ταυτισμένος πολύ με την Αθήνα και γι’ αυτό ήθελα να δείξω μια κρυφή, αθέατη όψη της. Είμαι τελείως αντίθετος σ΄όλη αυτή την γκρίνια που εκτοξεύουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ενάντια στην Αθήνα. Νέφος, κυκλοφοριακό, χιλιάδες προβλήματα. Κι όμως τελικά αισθανόμαστε κάτι, δεν μπορούμε ούτε καν να την αποχωριστούμε. Ο Τσαρούχης έλεγε ότι και οι πολυκατοικίες, από τη στιγμή που άνθρωποι έχουν πεθάνει μέσα ή έχουν κάνει έρωτα, είναι ιεροί χώροι. Το Παρίσι, ας πούμε, είναι βιτρίνα. Η πόλη μας δεν είναι σκηνικό, είναι αληθινή.

Γυναίκα 1991

Για την ποίηση

Τι είναι ποίηση;
Να κάνεις γεγονός την πρώτη εντύπωση, να κάνεις κάτι πραγματικά, να µην παριστάνεις, να µην υποκρίνεσαι. Είναι η πορεία από τη γνώση στην άγνοια, ή πορεία τής δημιουργίας.
Αφού καθαρίσεις από όλα τα δοτά, ας πούμε, στον κινηματογράφο, από τις δοτές σκηνοθεσίες, μπορεί πια να ξεπροβάλει η δική σου… Ποίηση είναι ή απευθείας σχέση με την πραγματικότητα, κάτι που πολλές φορές δεν μπορείς να αντέξεις.

Elle, 1989

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ
Πλατφόρμα μάχης για την επανοικειοποίηση του ρεμβασμού.