Απαντήσεις χωρίς ερωτήσεις / Ημέρες χωρίς ημερομηνία

,
Σαν σκαμπίλι από τη μάνα μου επειδή πήρα κακούς βαθμούς έσκασε στο πρόσωπό μου το τίζερ της παράστασης «Ημέρα χωρίς ημερομηνία» πριν λίγο καιρό. Κι όταν αργότερα έμαθα πως το έργο ετοιμάζεται να επισκεφθεί την Αθήνα για δύο παραστάσεις στο αυτοδιαχειριζόμενο θέατρο ΕΜΠΡΟΣ στις 28 και 29 Οκτώβρη έσπευσα να μάθω περισσότερα, διασκεδάζοντας την ανυπομονησία μου.

Η μουσικοθεατρική ομάδα ονομάζεται «Τα Μαύρα Μάτια Σου» και η έκρυθμη παράστασή των μελών της ακροβατεί ανάμεσα σε δύο ξέφρενες προσωπικότητες: Ρώμος Φιλύρας απ’ τη μια και Νικολάι Γκόγκολ απ’ την άλλη. Δηλαδή, ο άνθρωπος που επέλεξε την τρέλα -και όχι το αντίστροφο- από τη μια και ο άνθρωπος που θάφτηκε ζωντανός από την άλλη.

Ας με συγχωρέσετε, λοιπόν, για τούτη την παρατυπία μα δε γινόταν διαφορετικά: η συνέντευξη που ακολουθεί, θέλοντας να προσεγγίσει με μια ανίερη ταπεινότητα το παρεκκλίνον σύμπαν των εν λόγω συγγραφέων, πραγματοποιήθηκε με έναν τρόπο ανάποδο κι αντεστραμμένο. Ζήτησα από την θεατρική ομάδα να καταθέσει αρχικά τις απαντήσεις της κι εγώ να προσπαθήσω να αποκρυπτογραφήσω τα ερωτήματα. Κι ομολογώ πως δεν ήταν εύκολη η διαδικασία. Θέλω όμως να πιστεύω πως η παρουσίαση του θεατρικού έργου, που αποτέλεσε και τη σπίθα της επικοινωνίας μας, διόλου δε χωλαίνει στο τελικό της αποτέλεσμα και θα καταδείξει την «Ημέρα χωρίς ημερομηνία» ως μια πρόταση ουσιαστικής εξόδου που αξίζει την προσοχή ενός απαιτητικού κοινού.

 


 


,

ΟΜΑΔΑ: Η παράσταση βασίζεται σε δυο μη θεατρικά κείμενα του περασμένου αιώνα, σε δυο αφηγήσεις ανθρώπων που έζησαν σε διαφορετικές χώρες και κοινωνικοπολιτικές συνθήκες ενώ ταυτόχρονα βίωσαν με φανερές ομοιότητες και διαφορές την ψυχική εξαθλίωση πριν και μετά την εμπειρία τους στο ψυχιατρικό άσυλο.
ΕΓΩ: Ας αρχίσουμε με τα βασικά για την «Ημέρα χωρίς ημερομηνία». Περί τίνος πρόκειται;

ΟΜΑΔΑ: Η ελευθερία είναι θεραπευτική. Από την εμπειρία της Λέρου ως τα σύγχρονα στρατόπεδα συγκέντρωσης προσφύγων και μεταναστών, τα ερωτήματα παραμένουν τα ίδια: εγκλεισμός, στέρηση βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, προκατάληψη, στίγμα, εξουσιαστική σχέση ανάμεσα σε δυνατό και αδύναμο.
ΕΓΩ: Με δυσκολεύει η συγκεκριμένη απάντηση οπότε θα καταθέσω δύο ερωτήματα: α) Γιατί καταπιαστήκατε θεατρικά με την έννοια της τρέλας και μάλιστα έτσι όπως αποτυπώθηκε τον 19ο αιώνα; και β) Υπάρχει κάποιο πρόταγμα, μια κεντρική ιδέα που θέλετε να καταδείξετε δραματοποιώντας δύο κείμενα για τον εγκλεισμό;


ΟΜΑΔΑ: Ο μουσικός θίασος σκιών «Τα Μαύρα Μάτια Σου» είναι μια αυτοοργανωμένη καλλιτεχνική ομάδα. Η ονομασία του θιάσου είναι μια σαφής αναφορά στον μαυρομάτη καμπουρομακρυχέρη Καραγκιόζη, στον έχοντα «μέλαν όμμα», αυτόν δηλαδή που δεν βλέπει μόνο με τα φυσικά του μάτια αλλά και με το νου του. Ιδρύθηκε το 2008 στη Σουηδία, συνεχίζει στην Κόρινθο. Πειραματίζεται με διάφορες καλλιτεχνικές φόρμες και τρόπους έκφρασης (θέατρο σκιών, θέατρο δρόμου, happenings , παρεμβάσεις). Τα μέλη του θιάσου, τα οποία εναλλάσσονται κατά καιρούς, συμμετέχουν ταυτόχρονα και σε άλλες ομάδες θεάτρου και μουσικής. Ο θίασος παρουσιάζει τις καλλιτεχνικές του δράσεις τόσο σε θεατρικούς όσο και μη θεατρικούς χώρους, επιδιώκει τη συνάντηση των ανθρώπων και θεωρεί ότι κάθε άνθρωπος ανεξαρτήτως καταγωγής, χρώματος, κοινωνικής τάξης και κοσμοαντίληψης έχει θέση στην επικοινωνία που προτείνει η τέχνη. Επίσης ο θίασος προσπαθεί να συνοδεύει κινήματα και αγώνες για ισότητα, ελευθερία, δημοκρατία.
ΕΓΩ: Πείτε μου δυο λόγια για την ομάδα σας.

ΟΜΑΔΑ: Αναμφισβήτητα το παιχνίδι και η αναγκαιότητα συνεννόησης ανάμεσα στους ανθρώπους είναι μια δύσκολη υπόθεση. Το ίδιο αφορά και μια αυτοοργανωμένη ομάδα, ιδιαίτερα στους δύσκολους καιρούς που ζούμε, όπου το οικονομικό κέρδος έχει αναχθεί σε ιδανικό και οι άνθρωποι όλο και λιγότερο συμμετέχουν – συνεργούν. Όπως έλεγε ο Ρένος Ρώτας «ζω όπου συμμετέχω», οπότε για εμάς η συμμετοχή σε συνέργειες και συνεννοήσεις αποτελεί βασική μας ανάγκη. Ο καλοπροαίρετος διάλογος και η διάθεση σύνδεσης εγγυώνται τις περισσότερες φορές βήματα προς τα εμπρός.
ΕΓΩ: Πώς καταφέρνει και επιβιώνει η ομάδα παρόλο που αλλάζει τόσο η έδρα της όσο και οι άνθρωποί της;

ΟΜΑΔΑ: Η «Ημέρα χωρίς ημερομηνία» δεν είναι μια κλασσική παράσταση θεάτρου σκιών. Αν και στο αρχικό μας ονείρεμα οι σκιές, είτε ως φιγούρες είτε ως ανθρώπινες σιλουέτες, όπως και σε προηγούμενά μας έργα, θα είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο στη θεατρική έκφραση, τελικά η σκιά συναντά το έργο περισσότερο σε μεταφορικό επίπεδο, περίπου όπως γράφει ο Κ. Καρθαίος και τραγουδούν τα Διάφανα Κρίνα: «Σκιές ονείρων είμαστε, σύννεφα που περνούμε». Σε αυτό το έργο λοιπόν, πρόκειται για δυο σκιές που συναντιούνται, συνυπάρχουν και αλληλεπιδρούν, κάπου και κάποτε: ο κορινθιακής καταγωγής ποιητής Ρώμος Φιλύρας και ο λογοτεχνικός ήρωας του Νικολάι Γκόγκολ, Αυξέντης Ιβάνοβιτς («Το ημερολόγιο ενός τρελού»). Σε μια πρώτη ανάγνωση το κοινό τους σημείο αναφοράς είναι η τρέλα. Και το ψυχιατρείο. Αλλά δεν είναι μόνο αυτά.
ΕΓΩ: Αυτοπροσδιοριστήκατε ως μουσικός θίασος σκιών. Θα δούμε και φιγούρες στη σκηνή;

ΟΜΑΔΑ: Η μουσική του έργου είναι πρωτότυπη. Ο Μ. Γιουτλάκης μελοποίησε το ποίημα «Το Φάσμα Μου» του Γ. Βιζυηνού, το οποίο ακούγεται στην παράσταση. Ο θίασος πειραματίστηκε αρκετές ώρες σε ήχους και μελωδίες που ντύνουν και συνοδεύουν τη θεατρική πράξη. Οι μουσικοί και η μουσική είναι ζωντανοί και ζωντανή κατά τη διάρκεια της παράστασης. Τέλος χρησιμοποιούνται φυσικά μέσα για τα διάφορα ηχητικά εφέ.
ΕΓΩ: Απ’ ό,τι κατάλαβα το έργο πρέπει να έχει και πολλή μουσική. Δικές σας συνθέσεις είναι;

ΟΜΑΔΑ: Η παράσταση δε φιλοδοξεί να διδάξει, ούτε να δώσει απαντήσεις. Προτείνει ερωτήματα. Προτείνει συν-κινήσεις. Προτείνει, τέλος, και ένα χάδι.
ΕΓΩ: Φεύγοντας απ’ την παράσταση γινόμαστε καλύτεροι άνθρωποι;

ΟΜΑΔΑ: Ο άνθρωπος, απ’ όταν περίπου στάθηκε στα δυο του πόδια, προσπάθησε να νοηματοδοτήσει τη ζωή του καθώς και να απαντήσει σε μια σειρά ερωτημάτων. Κι η τέχνη, με τη μεγαλύτερη απλότητα και ειλικρίνεια, προτείνει προσεγγίσεις πολύ χρήσιμες για τα παραπάνω. Η ποίηση, η μουσική, τα εικαστικά, ο χορός και το θέατρο – το σημείο συνάντησης και κορυφαίας έκφρασης όλων των τεχνών – μπορούν να συντροφέψουν, να παρηγορήσουν και να ενδυναμώσουν τον άνθρωπο στον αγώνα της ύπαρξής του, προτείνοντάς του νέες θεάσεις, νέες προοπτικές.
ΕΓΩ: Μήπως το παρακάναμε λίγο με την τέχνη πια;

 

Τα κείμενα της παράστασης βασίζονται στα αυτοβιογραφικά γραπτά του: 
-Ρ. Φιλύρα: «Η ζωή μου εις το Δρομοκαΐτειον» (διασκευή Α. Παπαιωάννου)
-Ν.Γκόγκολ: «Το ημερολόγιο ενός τρελλού» (εκδ. Κοροντζή).
και στα ποιήματα:
-«Το Φάσμα μου» – Γ. Βιζυηνού
-«Ύπνος» – Κ. Καρυωτάκη
«Η αλήθεια» – T. Joans, (μτφ: Δ.Πουλικάκος, περιοδικό Πάλι).
Πρόλογος – Επίλογος: Δ. Π. Όθωνας
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Καράγιωργας

Σάββατο 28 Οκτωβρίου 2017 στις 21:00
Κυριακή 29 Οκτωβρίου 2017 στις 19:00

Hλικίες: 15+ / Διάρκεια: 80′
Είσοδος: ελεύθερη συνεισφορά

Ινφο

Ο ταφικός σταυρός του Ρώμου Φιλύρα. Θερμές ευχαριστίες στον ψυχίατρο Γιώργο Αστρινάκη για την παραχώρηση.

 

 

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ
Ο Σαμσών Ρακάς γεννήθηκε το 1981 και ζει στην περιπλανώμενη Αθήνα (http://academia-romantica.edu.gr/). Ο «Ούτις» (εκδ. Υποκείμενο) είναι ο προσωπικός του Θεός.